Vaart bij zoektocht naar nieuwe bouwlocaties

Bodegraven-Reeuwijk - Tijdens een algemene commissievergadering werd aandacht besteed aan de stand van zaken van het woningbouwprogramma en de mogelijkheden die er in de toekomst voor extra woningen in onze gemeente zijn. De conclusie aan het einde van de avond was duidelijk: haast is geboden met de zoektocht naar woningbouwlocaties, maar eerst dient te worden vastgesteld welke identiteit onze dorpen moeten hebben.

Nieuw was de discussie over het woningbouwprogramma niet, want al medio 2017 werd er in de raad een motie over dit onderwerp aangenomen, die een vervolg kreeg in de 'battle van Bodegraven-Reeuwijk', een bijeenkomst waarin uitgebreid werd gediscussieerd over de scenario's rond de huisvestingsproblematiek. De discussie in de commissie was eigenlijk - na 1,5 jaar! - een eerste serieus vervolg daarop.

Oud CDA-raadslid Rob Passchier, destijds mede initiator van de battle, blikte nog even terug op de ontwikkeling van de bouwprogramma's in de afgelopen jaren. Hij stelde vast dat de provinciale bemoeienis op dit gebied de gemeente nogal parten speelt. Aanvankelijk leidde die bemoeienis tot een temporisering van de plannen, terwijl zo'n twee jaar geleden ineens een sprong voorwaarts moest worden gemaakt. Ook concludeerde hij dat na 2023-2024 geen ontwikkellocaties meer in de pijplijn zitten en dat continuïteit in de bouw nodig zal zijn om doorstroming op gang te houden.

Inwonersaantal groeit

Namens de gemeente gaf Lizet Keyzers een presentatie waarin inzicht werd gegeven over de stand van zaken op het gebied van woningbouw en projecten (spoor 1, lopende projecten) en een vooruitblik (spoor 2 voor de middellange termijn en spoor 3 voor mogelijk toekomstige locaties). Uit haar toelichting bleek dat na de fusie in 2011 het aantal inwoners met circa 5% per jaar is gegroeid tot 34.500. In de periode 2009 tot en met 2018 zijn er 1524 woningen gebouwd, dat is gemiddeld 152 per jaar. Het jaar 2012 kende een uitschieter naar boven met 258 woningen, het jaar daarop kende een absoluut dieptepunt met 16 woningen. De verwachting voor 2019 is dat er 265 woningen worden gerealiseerd en de prognose voor 2020 tot en met 2024 benoemt in het gunstigste geval een bouwproductie van 230 woningen per jaar, maar daarbij dient rekening gehouden te worden met circa 20% uitval door vertraging en planwijziging.

Sociale woningbouw

De bouwproductie omvatte bijna 20% sociale woningbouw, voor de komende vijf jaar wordt ongeveer eenzelfde percentage verwacht. Verder zijn er opwaartse percentages te zien van de (middel)dure koopsector en de middeldure huursector, terwijl de categorie dure huur is afgenomen. De plannen voor de periode 2020 tot en met 2024 liggen nagenoeg vast, slechts 29% daarvan is nog beïnvloedbaar. In de regionale projectenlijst zijn voor onze gemeente in die periode 1793 woningen opgenomen. Maar om dat te realiseren, zal een grote krachtsinspanning nodig zijn. Uit de presentatie blijkt dat dit met de huidige ambtelijke bezetting tot knelpunten kan leiden, temeer daar er ook een visie ontwikkeld moet worden voor de periode na 2024 als de bouwgrond in de diverse kernen nagenoeg op zal zijn.

Uit gepresenteerde kaarten blijkt dat voor de eerstkomende jaren er in Bodegraven vooral nog ruimte is op Weideveld. In Reeuwijk-Brug is er nog capaciteit in de Oude Tol en de Steupel en in Waarder op de plek van het voormalige Kerverland. Nieuwerbrug heeft nog wat ruimte binnen Wijde Wiericke en de oude Bunniklocatie. Relatief veel bouwgrond is er nog beschikbaar in Driebruggen aan de Groendijck en in Reeuwijk-Dorp rond de nog vrij jonge wijk Reesvelt. Verder kan worden gekeken naar de transitie van (delen van) bedrijventerreinen als Dronenhoek en Zoutman en het gebied van de scholen, sporthal en winkelcentrum Broekvelden.

Hoe belangrijk de bouwgrond voor de gemeente is, blijkt wel uit het overzicht dat door financieel specialist Adrie Laurman werd gegeven. In dit overzicht voor de periode 2018 tot en met 2023 wordt rekening gehouden met een positieve cashflow van bijna 30 miljoen euro, een bedrag dat ingezet kan worden op de schuldenlast van de gemeente verder om laag te brengen. Bij die positieve opbrengst past overigens wel de kanttekening dat in de jaren 2012-2014 een bedrag van 16 miljoen euro is afgeboekt op de grondexploitatie.

Bouwstenen

Voor de periode na 2024 zullen voor de verschillende dorpen nog visies moeten worden ontwikkeld. Daarvoor zijn bouwstenen nodig, zoals behoefteramingen voor bedrijven en wonen en de eisen op gebied van energie, duurzaamheid en klimaatneutrale aspecten. Daarbij zijn verschillende scenario's denkbaar, in de destijds gehouden battle werd daar al op ingegaan. In de discussie na de presentatie wezen enkele raadsleden erop dat er ook een heldere visie moet komen op zaken als infrastructuur en voorzieningen op het gebied van sport en recreatie.

Als een rode draad ging echter het begrip 'identiteit' over tafel. Dat begrip heeft sterk te maken met de wijze waarop wij onze leefomgeving willen inrichten en zoals in de battle al tot uiting kwam, kan dat variëren van 'hoog dynamisch' met veel (hoog)bouw en bedrijfsactiviteit tot 'laag dynamisch' waarbij rust en ruimte een belangrijke plaats innemen. Per dorp kan daar een eigen invulling aan worden gegeven. Vragen als 'voor wie bouwen we, voor de eigen inwoners of ook voor buiten', 'welke effecten hebben bouwprogramma's in grote steden om ons heen' en 'kunnen wij met het bestaande woningbezit onze klimaatdoelstellingen wel halen', zijn maar enkele van de punten die beantwoord moeten worden.

Burgerparticipatie

De lokale politici realiseren zich terdege dat het zaak is om snel te beginnen met de voorbereidingen voor spoor 3, mede gezien de grote effecten die de bouwgrondexploitatie heeft op de gemeentelijke financiën. Om de vervolgdiscussies op een gestructureerde manier te laten verlopen, werd door verschillende partijen om een startnotitie en een tijdpad gevraagd. Daarin zal op enigerlei wijze ook de burgerparticipatie een plaats moeten krijgen. De meningen hoe dat zou moeten verlopen, waren echter nog niet eensluidend.

Tekst en beeld: Bert Verver