De Steupel bijna 'af'

REEUWIJK-BRUG - Het was een zonnige middag, woensdag 20 maart en dat maakte het aanplanten van de 'inboet' bij De Steupel toch extra feestelijk. Bewoners staken hun handen uit de mouwen om zo'n 2.000 planten te poten met hulp van De Watersnip. Wethouder Dirk Jan Knol kwam ook nog even helpen. 

Lees verder op pagina 11.

Bewoners en wethouder planten 2.000 plantjes

REEUWIJK-BRUG - Het woningbouwproject De Steupel is bijna klaar. Woensdag 20 maart plantten wethouder Jan Dirk Knol en bewoners zo'n 2.000 plantjes in de natuurvriendelijke oevers.

door Stefanie Peters

Het leek woensdag wel echt voorjaar! De zon scheen en wethouder Dirk Jan Knol, John van Gemert (de Watersnip) en communicatiemedewerkster Alicia Dessens (gemeente Bodegraven-Reeuwijk) stonden klaar om de lokale pers te ontvangen bij dit bijzondere moment. In de verte waren bewoners -samen met de Watersnip- al de hele dag bezig om plantjes in de oevers bij de huizen te plaatsen. Het ging om een een zogenaamde 'inboet' beplanting: planten die de eerste keer niet waren aangeslagen, werden woensdag nog een keer geplant. 

Ecologisch verantwoord

De plek waar de huizen staan, was een paar jaar geleden de speelweide voor ganzen, konijnen, fazanten, ringslagen en de waterspitsmuis. Zo'n 16 jaar geleden is echter het traject voor bebouwing van De Steupel ingezet. Na meerdere keren juridisch verzet van de bewoners, die toen nog uitkeken op natuur, werd uiteindelijk toch goedkeuring gegeven aan de plannen. Plannen die in eerste instantie moesten zorgen voor financiële dekking van de Randweg. De gemeente mocht tien kavels uitgeven op twee percelen. Ter compensatie voor het bebouwen van deze twee percelen is een derde kavel speciaal ingericht voor beschermde diersoorten zoals de ringslang en de waterspitsmuis. Ook is langs de Oudeweg nog een perceel als compensatie aangewezen. De Watersnip begeleidt het project De Steupel vanuit hun ecologische kennis. John van Gemert: "Er is echt serieuze compensatie gedaan door de gemeente. Er is een mooi natuur- en een rietperceel ontstaan. Ook zijn alle oevers natuurvriendelijk gemaakt door de beschoeiing onder de waterlijn te plaatsen. Dat betekent dat de bewoners nooit meer hoeven te vervangen. Maar dat betekent ook dat eendjes, kikkers, ringslangen ongehinderd in en uit het water kunnen. De overheid vindt het hele plan ecologisch verantwoord en dat zegt tegenwoordig heel wat, want ze zijn heel streng." 

Inheemse planten
In totaal krijgen vijftien plantensoorten een plek op de oevers van De Steupel, denk bijvoorbeeld aan lisdodde, de gele lis, de kattenstaart en de moeraspirea. Een mooi kleurenpalet. John: "We hebben van tevoren al veel planten aangebracht. De bewoners krijgen vandaag 100 planten per perceel voor de inboet. Dat kunnen ze gaan als het goed is allemaal zelf aanbrengen op punten die nog open liggen." Dat de bewoners helpen bij het planten is het resultaat van een groeiproces. Niet iedereen was vanaf het begin enthousiast over de ecologische plannen van de gemeente, ook omdat men vaak nog druk bezig was met het realiseren van de eigen woning en alles wat daarbij komt kijken. Inmiddels is het merendeel van de kavels bebouwd en bewoond en ontstaat meer interesse in de woonomgeving. Mensen gaan actief aan de gang met de instructies die ze hebben meegekregen van De Watersnip bijvoorbeeld over hoe om te gaan met ongewenste plantensoorten. De gemeente is dan ook heel erg benieuwd hoe het er over twee jaar op De Steupel uitziet. Ontwikkelt deze locatie zich zoals zij dat hebben bedacht?

Ringslag en waterspitsmuis
De Steupel ligt naast het Natura2000 gebied. In dat gebied leven de ringslag en de waterspitsmuis. Ook op De Steupel kwamen deze dieren voor. De rust voor de dieren is waarschijnlijk wel verstoord door het bouwen, maar de dieren zijn gelukkig niet verdreven. Bij een buurman 'lag nog een ringslang onder de mat'. En ook op het natuurperceel zijn twee hopen (waarvan eentje met eieren) van de ringslang te vinden.

Wethouder Dirk Jan Knol is tevreden. "We zien uiteindelijk dat mooi wonen, natuur, biodiversiteit, beschermde dieren gecombineerd kunnen worden." 

-----

Deel 1. 2024_03_20_14_28_40 13. minuten

Complicaties met de wet natuurbescherming, CQ, de ecologie. Ja, oh we gaan hier zitten. Oh jullie hebben gewoon krukjes? Ja, tuurlijk. Oh, oké. Ja. Ja, want dit was een... Weiland.

J- Weiland. Drie percelen. Eén, twee, drie. Drie percelen. En de derde perceel is een natuurperceel geworden. Vanwege de compensatie voor het bebouwd raken van deze twee percelen. Ja. En dat is dan een gebied speciaal ingericht voor beschermde diersoorten.En er is langs de Oudeweg ook nog een perceel daarvoor als compensatie aangewezen. 

-Ja, want het is eigenlijk Natura 2000 gebied, toch? Of het ligt ernaast?

J-Natura 2000 gebied, dat ligt ernaast, want het zit aan de rand. Want de surfplas is Natura 2000. Maar er is, ik moet zeggen, er is hier echt een serieuze compensatie gedaan door de gemeente. Voor het bebouwd raken van deze percelen. Dat is dat perceel. Ja. Dat is echt een heel mooi natuurperceel. En dat rietperceel, dat is echt een serieuze compensatie van bijna, nou, dezelfde oppervlakte. En dan hebben we ook nog hier dat alle oevers natuurvriendelijk worden en zijn ingericht. Vanwege de ringslang en eventueel ook die waterspitsmuis, maar zeker vanwege de ringslang. Die komt hier ook voor en die komt hier nog steeds voor. 

S- Ja. En jullie zijn dus vanuit de watersnip hierbij betrokken gegaan? Door de gemeente. 

J- De gemeente heeft ons ingehuurd om de ecologie van zijn rekening te nemen. En dan moet je voor ontheffingen zorgen, maar ook voor een activiteitenplan en voor een begeleiding. Dat vraagt gewoon best goed aandacht, omdat de overheid er wel serieus mee omgaat. 

S- Nou ja, er was ook wel wat tegenstand. Maar goed, daar gaan jullie niet over. Dat is meer de gemeente. 

J- Nee, dat is de gemeente. 

S- Maar goed, het is ecologisch verantwoord zoals het nu is. 

J- De overheid vindt het ecologisch verantwoord, dus. Nou ja, dat is heel wat waard, want de overheid is streng hoor, tegenwoordig. 

Mijn naam is Alicia Dessens (communicatieadviseur gemeente BR)

A-Waarom we jullie eigenlijk hebben uitgenodigd, is omdat we vandaag rond de 1900 à 2000 planten gaan planten in de natuurvriendelijke oevers van project De Steupel. En dit is een woningbouwproject waarbij de gemeente tien kavels heeft verkocht. 

Dirk-Jan Knol- Tien jaar geleden, ja. Ja. Ruim tien jaar geleden, zeg. Twaalf jaar geleden of dertien jaar geleden. Ja. Het was bedoeld ooit als kostendrager voor de randweg. En er zou hier met de grondverkoop en bebouwing, zou daar een behoorlijke meerwaarde op zitten. Dat konden we al gebruiken om de randweg te betalen. Misschien eerder toen dan was, John. Ja. Maar zo is dat gegaan. En nou, uiteindelijk zijn er allerlei juridische procedures gestart. De markt is totaal veranderd. Maar lang verhaal kort. Er staan nu acht van de tien woningen. Die staan er. Eentje de aanbouw en eentje die... Ja, kavel zes. Ja, kavel zes. Er is een bezwaar gemaakt.

A-Ze kunnen nog niet starten. Maar ja, eigenlijk een week of drie geleden is de gele bouwweg afgegraven. Dus wat je nu ziet. Is de vaarguil. waar watersnip met de bootjes aan het planten is. En hiermee zie je ook eigenlijk de contouren van het project. Dus het gaat steeds meer richting af. De gemeente is hier op een gegeven moment klaar. En ja, wat we vandaag met Watersnip aan het doen zijn. Is eigenlijk een experiment. Wat we ook al een tijd aan bezig zijn en over na aan het denken zijn. Dus hoe krijgen we hier nou een mooie natuurvriendelijke oever. Soms ook dus echt wel een gevecht tegen de bestaande beplanting. De rietsoorten die allemaal opkomen. 

DJ- Ja. Ik zie toch wel veel riet staan. Of zijn dat lisdodde allemaal? Ja. Dat is ook wel. 

J- Er staat nog veel riet. Maar dan moet je echt meer naar die kant kijken. Kijk, daar zie je heel veel van dat gele riet. En sommige woningen hebben aan de oostkant nog wel riet. Omdat ze tegen een rietperceel aan zitten. Maar wij antemeren hier niet aanwezigheid van riet. Want dat is te ruig eigenlijk. 

DJ- Ja, maar dat gaat ook de overhand nemen. Bij mij in de tuin pikken ze alle snoekkruid en waterlelies worden weggeduwd. 

J- Dat moeten we niet hebben. Ja. Ja.

A-En vandaag is best wel een bijzondere dag. Want 2000 planten de grond in. Dat is aardig wat. En naast het werk van Watersnip die eigenlijk de beginlijn van de oevers aanlegt. Vandaag met bewoners ook. En Dirk-Jan. Ja, dat boot ligt al klaar. Die krijgen ook de komende dagen nog allerlei plantjes uitgedeeld. 

J-Ze krijgen 100 planten per perceel voor de inboet. Dat kunnen ze gaan als het goed is allemaal zelf aanbrengen op punten die nog open liggen. 

DJ-En wat voor planten zijn dat dan? 

J-Dat zijn allemaal inheemse moerassendoetsenplanten. 

DJ- Oké. En dan heb je het over liedotters die ik zie staan. Ik zie dotters staan. Ja, heel goed.

J- We hebben de dotters, die gele, die bloeien nu al erg mooi. De gele lis. Die komen van die irisbloemen in. Die bloeien in mei. Dat zijn die groene punten. Dan hebben we de kattenstaart. Prachtige paarse plant. En dan hebben we de moerasspirea. Mooie roomwitte bloemen. Dus dat is echt een mooi kleurenpalet. En we hebben al van tevoren al veel andere planten ook aangebracht. Maar dit is de inboet. Dat is een plant die we nog ter beschikking kunnen stellen aan de bewoners voor eigen inplant. 

S- Wat is inboet? Inboet is dat planten die niet aangeslagen zijn of die het niet zo goed gedaan hebben, dat je die opnieuw eventjes vervangt door nog een extra input te doen. Oké.

S- Maar dezelfde planten dus nog een keer. 

DJ-Ja. Dus vier soorten planten in één plek. 

J- Ja. Maar er staan veel meer soorten hoor, want we hebben al vele andere soorten ook aangebracht. Dus er staan zeker zo'n vijftien verschillende soorten. 

DJ-En doe je ook met snoekkraat, waterleven of zo? 

J-Nee, dat laten we dan maar spontaan komen. Het zou kunnen, maar dat hebben we hier niet gedaan omdat er in de Slootlachse steupel nog heel veel gele plompen en die kratten hier staan. Dus dat vonden we niet echt nodig om dat aan te vullen. En wij werken hier ook vooral met constructief sterke planten. Want wij, iets heel bijzonders is hier dat we geen beschoeiingen boven de waterleven hebben. Wat je hier ziet, dat is allemaal beschoeid. Maar dat staat zo onder de waterlijn. Dat is voor de duurzaamheid.

Dat betekent dat die mensen nooit meer hoeven te vervangen. Maar dat betekent ook dat eendjes, kikkers, ringslangen ongehinderd er in en er uit kunnen. En dat betekent dat die rand, dat die gewoon veel ecologische waarde heeft. En tegelijkertijd met de constructieve waarde van de planten bezuinigen we dus en geven we de ecologie een impuls. En past het ook binnen de ontheffing die we van het Rijk gekregen hebben. 

S-En de bewoners die hier wonen? Die weten dat ook? Dat ze daar dus niets mee mogen doen? 

J-Ja, kijk dat is ook een beetje een groeiproces. Want in het begin zijn er ook mensen die zeggen, wat moet ik daar nou toch mee? Die zijn van meterwaan heel enthousiast. Maar er zijn er ook die erin moeten groeien. En we hebben vandaag op deze dag ook behoorlijk wat hulp van bewoners gekregen. En dan vragen ze, hoe heet dit nou ook alweer? En wat is daar de bedoeling voor? Dus wij vinden het heel leuk om die mensen in zo'n traject ook mee te nemen. 

A-Daar zijn we eigenlijk ook al heel lang mee bezig. Ja. Door allerlei instructies mee te geven. Wat doe je met ongewenste soorten? Hoe hou je die te lief nou bij? Precies. Hoe hou je het kort? Ja, en netjes. Ja, en netjes. Dus je ziet wel inderdaad wat John al zegt. Sommige mensen zijn daar heel actief mee bezig.Die gaan echt heel actief met die handleiding aan de gang. En sommige die zijn met name gefocust geweest natuurlijk op de bouw van hun woning. En dat zal nu ook wel wat meer gaan komen. Ja.

Dus we zijn ook heel benieuwd hoe dat er dan dadelijk over twee jaar uitziet. En we lopen continu rondjes om te kijken van het hele concept wat we hier hebben bedacht slaat het ook zo aan. 

J-Zullen we Jos er even bij vragen? 

DJ-Want is opnieuw ook verboden om aanlegsteigers te maken? 

A-Nee, ze mogen een bepaald percentage van de oefen mogen ze bebouwen met steigers. En ja, inderdaad noemen we dat beschoeiing. 

DJ-Want het is toch een meerwaarde dat je hier een doorgang uit Plassen kunt trekken? 

J-Nou dit is Jos, die heeft ons vanmorgen geholpen. En zo zijn er nog diverse anderen hoor. Die niet alleen voor koffie zorgen, maar die gewoon vuile handen maken. 

DJ- En... En Jos die woont hier. Oh ja. Oh jij woont hier ook echt al? 

Jos-Ja. Fantastische plek man.

DJ-Ja, dat is het. Het is de mooiste kavel. Het is de mooiste kavel. 

Jos-Ik zeg maar niks, maar het is plezierig wonen. Fantastisch. 

DJ- En ben je een beetje natuurmens? 

Jos- Je kijkt er ook wel uit naar de vogels en de... Ja, ik ben doorgaans molenaar. Dus daar zit ik altijd in de natuur. 

DJ-En waar ben je molenaar? 

Jos- Op de Wijpoortse molen. En in Dordrecht. De Korenmolen.  

DJ -Maar Jos, wat vind jij nou van die natuurvriendenkoever? 

J- Ja, ik vind het geweldig. En zoals we dat nu aangelegd hebben en er vanuit gaan dat het een mooie plek krijgt tussen het riet. En dan... Ja, dat ook wat verdicht en kleur aanbrengen, dat is echt werkelijk geweldig natuurlijk op deze manier. Dus ik ben hartstikke blij met het advies en de ondersteuning van Watersnip.

Wij hebben daar natuurlijk geen echt verstand van. Maar het is echt een perfecte match geweest tussen gemeente Watersnip en de bewoners. Ja. En vandaag was hartstikke leuk met... Ja, een groot aantal bewoners hebben eigenlijk wel gezien dit jong. Ja, zeker. En dan zie je toch dat... Ja, in het begin is het allemaal wat onwennig met elkaar. Maar... Moet groeien. Ja. En dat je de handen ineens slaat, zeg maar. Ja. Ja. Het is echt een leuk project. Het is echt hartstikke leuk.

DJ - En de ringslang? 

J-Ja, die hebben we net nog gezien. Oh ja? Ja. En er heeft er al één bij een buurman onder de mat gelegen. Zo'n grote ringslang. En omdat we hier natuurlijk nog die derde kavel hebben, die natuurkavel, daar liggen twee ringslangen hopen. Eén liggen... Daar liggen dus de eieren in. 

DJ- Die hebben jullie daar neergelegd? 

J- Ja, die hebben we er neergelegd. Dus dat is een diersoort die hier echt voorkomt, maar echt een beschermde diersoort. En dan de waterspitsmuis hebben we ook. Nou, die zal hier niet meer voorkomen, maar die zit wel op die rustige kavel daar. En de rest van het plas is hier. Dus daar hebben we ontheffingen voor.

DJ- Ze zitten hier zo hoor. Op de Baarsjeskade zit een waterspitsmuis. Ik kwam een keer een dooie tegen. 

J-Oh, die heb je laten determineren. Nou, dat kun je zien hè. 

DJ- Aan de tandjes kun je zien. Die leven maar heel kort. Dat vind ik wel interessant hè. 

J-Ja, die hebben een gigantische, snelle levenscyclus. 

S-Nou is dit een, nou ja, het zijn allemaal eilandjes, maar het is een buurtje op zich. De bewoners daar, die waren niet zo heel blij met de komst van deze woningen.Zijn die ook nog bij dit project betrokken of zijn dat gescheiden wegen gebleven? 

DJ-Misschien kan Alicia daar wat over zeggen. Alicia? De vraag is, zijn die bewoners ook nog betrokken bij dit project? 

S-Want die waren niet zo blij met de plannen. 

A-Nou ja, ik ben zelf gekomen op het moment dat de meeste woningen het welstandstraject al doorlopen hebben. En die mensen die worden wel meegenomen ook in de ontwikkeling. Zij hebben een stichting opgezet, Stichting Natuurbouw De Steupel. En daar houden wij als gemeente regelmatig contact mee. Dus op het moment dat er belangrijke ontwikkelingen hier zijn. Die overlast kunnen veroorzaken. Maar bijvoorbeeld ook als het gaat om de inrichting van het openbaar gebied straks. En de bermen die weer opnieuw worden ingericht. Dan worden die mensen erbij betrokken. Maar ook bijvoorbeeld als we, toen we de brug gingen aanleggen. Dat ze ook weten wat er allemaal buiten plaatsvindt. 

J-Nou, de mensen, het is natuurlijk moeilijk als je kijkt over drie weilanden uit. En dan moet je accepteren dat je naast een woonwijk komt te wonen. Maar ik sprak vorige week. En toen zei ik, het is eigenlijk toch wel een heel mooi plan. En dat vinden ze toch ook wel. 

A-Ja, en kijk de mensen die wij spreken. Die hebben ook al aangegeven. Die mensen zijn welkom. Daar gaat het ook helemaal niet om. En ze zeggen inderdaad nu achteraf wel van. 

DJ- Ja, het is altijd een rauw proces dat je moet accepteren. Wat je zegt. En ik zou als dat voor mijn deur gebeurt, zou ik ook niet enthousiast te worden direct natuurlijk. Aan de andere kant. Ja, we hebben gewoon veel ruimte tekort. En we hebben ook soms economische dragers nodig om het openbaar gebied en de wegen en rioleringen op een goede manier te financieren. En we zien uiteindelijk hier dat het goed samen kan om een stuk natuur met de Watersnip, biodiversiteit, beschermende dieren en mooi wonen. Dat we dat kunnen combineren. En dat dat ten koste gaat van het uitzicht dat te realiseren. Want dat is heel erg goed. 

DJ -Misschien is het wel goed om te zeggen. Ik ben toevallig nu wethouder wonen en ruimteverdeling. Maar dit project loopt al heel lang. Zo'n twaalf jaar. En het is denk ik wel goed om Kees Oskam te benoemen. Die er echt heel veel als wethouder heel hard aan getrokken heeft. Heel veel van die juridische procedures. Heel veel voor boze mensen heeft gestaan. En uiteindelijk hebben we veel aan hem te danken op de wijze waarop hij dat voor elkaar heeft gekregen. En ik mag nu de plantjes planten. Maar het grote werk is door mijn voorgangers gedaan. 

?-Zo gaat het vaak.

Deel 2 2024_03_20_24_48_06 01.39

S- Marlou de Kroon, komt uit de buurt van Delft om hier te genieten van de natuur.

M- De coronacrisis heeft hiervoor gezorgd. We zijn toen hier gaan wandelen. In die periode dat je eigenlijk niets anders kon doen dan wandelen. En dan ontdek je hoe mooi het hier is. Toen dacht ik ‘het is een paradijsje als je hier kunt wonen, dat zou perfect zijn’ En toen bleken die kavels te koop te zijn. 

S- want u bent een natuurliefhebber?

M- Ja, heel erg. 

S- Wat is het fijnste om hier te wonen? 

M- Die natuur en het water om je heen. Het geeft heel veel rust. Geestelijk. 

S- woon hoelang

M- Een half jaar. Het is nog niet allemaal klaar. De tuin moet nog deels. Het is nog niet allemaal af. En als je alles tegelijk moet uitzoeken voor je huis, dan levert dat soms stress op 

S- Wat vindt u van de plannen mbt dit project?

M- Ik vind het heel leuk wat Watersnip doet. 

S- U ziet er niet tegenop om een ringslang in de tuin te hebben? 

M- Ik zit er niet echt op te wachten op ringslangen. Maar ik weet dat ze ongevaarlijk zijn dus dat scheelt. 

Deel 3. 2024_03_20_14_55_11 06.17 minuten
S- Jos Berg, u bent molenaar, u heeft wel wat met wind en natuur. Komt u uit deze omgeving

J- We hebben heel lang in Reeuwijk gewoond, een heel kort uitstapje naar Bodegraven, maar dat was natuurlijk met dit project hier in aanbouw. Toen kregen we de mogelijkheid om hier een kavel te kopen. Zodoende zijn we hier weer terug. En Reeuwijk ligt zo na aan ons hart. Misschien wel de mooiste plek van Nederland.

S- Hoelang woont u hier al? 

J- We wonen hier sinds half februari. We moeten nog alles doen. De tuin gaan we in de loop van april, begin mei verder aanplanten. 

S- En uw huis lijkt anders dan de anderen, met veel hout.

J- De meeste huizen hebben houtelementen. Moet nog wat vergrijzen uiteraard. Omdat het net vers is, is het nog wat geler.  

S- En waar woont u (in het achterste huis of in het voorste huis)?

J- Op de punt. Het achterste deel is de schuur. Ik ga een boot bouwen, dus ik heb veel ruimte nodig. Het wordt een houten boot. Een bijbootje. Een roei-zeilbootje. Helemaal van hout, is wel mooi om met hout te werken. 

S- En komt er nog een verwijzing naar het molenaarschap?

J- Altijd. Het zal iets met de naam te maken hebben. 

S- Wat vind hij van het feit dat er wel bepaalde eisen gesteld aan de omgeving? 

J- Ik sta daar 100% achter. Je moet respect hebben voor de natuur. Dus het is logisch als je daar je tuin gaat inrichten, je het wel inricht met inheemse planten. En dan krijg je ook een beetje het karakter dat het natuurlijk overloopt naar het natuurgebied. Dus ja, daar zijn we wel van met zijn allen, alle bewoners. Zonder uitzondering.

S- Hoe gaan jullie de tuin zelf inrichten

J- We zijn bezig met een plannetje met de hovenier. Wordt in ieder geval met inheemse soorten grotendeels. Hoe wat en waar dat komt nog en dat is het talent van mijn vrouw Agnieta. Het is echt leuk. En ook wel weer een uitdaging. Je gaat nu het mooie weer tegemoet. Dus het is ook genieten als je buiten bezig kunt zijn. 

S- De bewoners waren tegen, die hebben geen uitzicht meer en er liepen allemaal dieren.

J- die lopen er nog steeds, die behouden we. Die procedures hebben lang gelopen, zo’n 15-16 jaar, maar uiteindelijk zijn ze in acceptatie gekomen. En nu zie je dat we ook steeds meer naar elkaar toegroeien. We hebben ook een kennismakingsbijeenkomst gehad met de bestaande bewoners en de nieuwe bewoners. Dat is gewoon heel goed geweest. Nu is het ook zwaaien en een praatje. Langzaamaan is dat geinteregreerd. 

Marlou- Er is al 3 keer een borrel geweest bij een oude bewoner en dan werden ook alle nieuwe bewoners uitgenodigd. 

J- Het is ook leuk om het te zien groeien. Dat iedereen aan het afbouwen is. En het moest allemaal duurzaam, nul op de meter. En iedereen heeft zijn eigen invulling aan hun huizen gegeven. En het is ook leuk die diversiteit. En nu krijg je dat die tuinen allemaal een beetje gaan groeien en aangekleed worden. En dan keert ook de rust voor de dieren in de omgeving terug. Die lopen gewoon spontaan rond.