Sociale woningbouw

Bodegraven - Vanaf zijn 26ste werkte Gijsbert Maijenburg voor de sociale woningbouw bij de gemeente Bodegraven. Gijsbert spreekt zo levendig over zijn voormalige werk, dat je de taferelen als het ware voor je ziet. Grappige anekdotes, schrijnende verhalen en weetjes over woningen van de sociale woningbouw in de gemeente Bodegraven en Nieuwerbrug vanaf 1979.

Gijsbert: 'In 1979 ben ik begonnen als derde man bij het kleine onderhoudsteam van het gemeentelijk woningbedrijf. Wij namen de klachten/reparatieverzoeken en spoedklussen in de woningen die al verhuurd waren op ons. Als een woning een nieuwe huurder kreeg, dan zorgden wij ervoor dat de woning weer in een goede staat opgeleverd kon worden. De werkzaamheden waren divers op bouwgebied. Kleine renovaties deden we ook, ik richtte mij dan veelal op herstel van tegel- en stucwerk. Als team waren we allround vaklieden met ieder zijn specialisme. De grote klussen werden uitbesteed aan plaatselijke aannemers.'

Bedrijfskleding bestond nog niet en er was ook geen bedrijfsauto. De tijd dat het onderhoudsteam met de bakfiets de klussen afging was wel net voorbij. 'Ik reed met mijn eigen metallic groene Volkswagen. Onze voorman had speciaal een oud barrel gekocht voor het gereedschap en bouwafval, zodat zijn gezinsauto netjes bleef. Er was wel zoiets als een reiskostenvergoeding. Alhoewel daar waarschijnlijk niet echt over nagedacht was. Ik woonde in Woerden en dan werd het treinretourtje Woerden - Bodegraven vergoed. Dan ben je natuurlijk nog niet met je gereedschap bij de woningen waar je aan het werk moest. Er was een commissie binnen de gemeente die over die zaken moest beslissen. Zij hadden ook zeggenschap over het gereedschap dat aangeschaft mocht worden. Elektrische apparaten waren net in opkomst. Een boormachine, zaagmachine, decoupeerzaag, het waren allemaal luxe apparaten. De heren van de commissie vonden de aanschaf ervan niet zo nodig.'

'Later werden we als onderhoudsteam van de sociale woningen een zelfstandige tak van dienst en kregen een eigen budget. Er kwamen drie bedrijfsautoís, een Fiat 238 pick-up met een zeil over de laadbak, waar het gereedschap en materiaal onder lag. Het gemeentewapen of de gemeentekleuren stonden er nog niet op. In 1994 kwamen we los van de gemeente te staan. We gingen verder als Woningstichting Bodegraven. In 1996 is het onderhoudsteam langzaam maar zeker opgeheven. Ik ben toen doorgegroeid tot opzichter. Nu wordt het klein onderhoud op basis van een contract uitbesteed.'

De eerste projecten

Na de tweede wereldoorlog was er grote woningnood. Er zijn toen duplexwoningen gebouwd, twee woninglagen op elkaar, met een voordeur aan de Pr. Bernhardstraat. Straten als de Beatrixstraat, de Prinsenstraat en de eengezinswoningen in de Bernhardstraat werden ook in die tijd gebouwd. Andere projecten waren die van het ëRode Dorpí, de Zeeheldenbuurt, Noord, de Vijverwijk achter zwembad de Kuil. De jaren daarna de wijk Zuid, Broekvelden. 'Rond 1980 zijn we begonnen met vervangende nieuwbouw. De bewoners waren het daar niet altijd mee eens, ze waren aan hun woning gehecht en wilden weer terug. In latere jaren werden er ook woningen gebouwd op plaatsen waar bedrijven in het centrum hadden gestaan. Hero B in de Willemstraat, tegenover de voormalige garage van Van Jaarsveld is daar zoín voorbeeld van. In 1999 werden de duplex woningen in de Pr. Bernhardstraat door de Woningstichting Bodegraven vervangen voor energiezuinige woningen. Toen al gasvrij, met zonnepanelen en verwarming door middel van een warmtepomp!'

Huuropbrengst

Alle woningen van de woningcorporatie worden met de huuropbrengsten bekostigd. Het geld zit dus eigenlijk in de stenen. Soms worden huurwoningen verkocht om op die manier weer aan liquide middelen te komen voor nieuwbouw of onderhoud. De basis van het verhuren is met een zo laag mogelijke huurprijs. In principe krijgen de huurders de woning in bruikleen. 'Niet iedereen is daar even zuinig op. Af en toe treffen we woningen aan die totaal uitgeleefd zijn. Soms gebeurt dat zonder dat de bewoner daar wat aan kan doen. Door ouderdom of ziekte kunnen ze het eigen huurdersonderhoud soms niet meer uitvoeren. Zo was er de woning aan de Rijn waarvan de bewoner oude kranten sparen als levenstaak had. De woning lag helemaal vol en was zwaar bevuild. Hij stookte niet uit principe. (Of omdat de kachel stuk was?!) Bij vorst sprong de waterleiding en dan kwamen wij weer om die te repareren en de woning weer een beetje leefbaar te maken. Het barstte van de ratten in zijn huis, waar zelfs de buren last van hadden.' De oudere Bodegravers zullen in dit verhaal vast dat van de ëÈÈn pitterí herkennen.

Voormalig politiebureau en speciale gebouwen

Gijsbert: 'De woning op de hoek van de Oranjelaan was ook een huurwoning van de woningcorporatie, een voormalig politie≠bureau. De laatste huurder had een deel van de woning in de originele staat gelaten. In de muren van de voormalige cellen kon je nog inkervingen zien. Waarschijnlijk hebben de gevangenen zo de dagen afgeteld. Het licht in de cel kwam door een kleine ronde glazen bouwsteen in het dak. Niet groter dan een schoteltje. Het doorgeefluikje waardoor het eten werd doorgegeven, was er ook nog intact. Afgezaagde stukken staal in de vloer waren de overblijfselen van de traliedeuren. De opgesloten Bodegraafse boeven hadden geen geveerd matras tot hun beschikking, maar een zak gevuld met stro, de zogenaamde strozak die als matras diende. Het bed was niet meer dan een langwerpige uitsparing specie in de vloer. Het gemeentelijk woningbedrijf had tal van woningen en panden in beheer waarvan de gemeente bij wet verplicht was deze aan haar burgers aan te bieden. De openbare lagere Erasmusschool, de gymzaal Turkenburg en de sporthal de Sporthoeve. De kerktoren van de Nederlands Hervormde kerk op de Oude Markt behoorde daar ook toe. In geval van calamiteiten moest de kerkklok geluid kunnen worden. Meije nr. 50 naast de basisschool was ook zoín woning van de gemeente, die hiermee de bovenmeester van een woning kon voorzien. Vrijwel elke gemeente bezat ook een eigen politiebureau. Toen dat van Nieuwerbrug werd opgeheven, hield de gemeente Bodegraven daar spreekuur voor burgerzaken. Daar konden de inwoners van Nieuwerbrug terecht voor hun officiÎle documenten en dergelijke.'

Verboden ëGroeneí plantjes

Vooral jongeren rond de twintig jaar konden het nog wel eens moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Net onder moeders vleugels vandaan hadden sommigen geen idee wat er allemaal aan kosten naast de huur moesten worden betaald. Smoorverliefd begonnen ze met zijn tweeÎn met twee inkomens. Dan ging alles nog goed. Maar als ze uit elkaar gingen of teveel bij een postorderbedrijf bestelden, ging het fout. Dan kon de huur niet meer opgebracht worden. 'En na heel wat waarschuwingen van de verhuurder moesten we dan overgaan tot ontruiming. Als opzichter van de woningbouwcorporatie was dat mijn taak; absoluut geen pretje. In de beginjaren werd de huur nog opgehaald door de voormalige gemeentebode. Ik vergeet ook nooit een woning langs het spoor waar van die ëgroene plantjesí gekweekt werden. Aan de buitenkant zag je niets. De bewoner had keurig gordijnen voor de ramen hangen, maar daarachter een wand geplaatst. Op ÈÈn na had hij alle kamers in gebruik voor zijn teelt. In de hele woning lag zoín twintig centimeter grond. De deuren tussen de verschillende kamers had hij net onder de deurkruk doorgezaagd. Zo had hij alle kamers bij elkaar omgebouwd tot kwekerij. Het water voor de sproei-installatie kwam vanuit de douche. In de meterkast zat alle bedrading houtje-touwtje aan elkaar vast. De hele woning had in de brand kunnen vliegen. We zijn er bij toeval achter gekomen omdat de eigenaar bij een controle door de politie was aangehouden. Als je bedenkt dat het om een bovenwoning ging. Zonder lift! Dus de bewoner moet alle grond en andere bouwmaterialen via het trappenhuis naar zijn etage hebben gebracht. Niemand in zijn omgeving die er iets van had gemerkt!'

Inschrijven

Tegenwoordig kunnen woningzoekenden zich inschrijven via Woningnet. Een computer berekend wie er in aanmerking komt voor welke woning. 'Toen ik begon, werd een woning nog toegewezen. Als woningzoekende ging je een gesprek aan met een lid van de woningtoewijzingscommissie. Nadat je aan allerlei criteria had voldaan, kwam je op een lijst te staan. De werkelijke verdeling van de te verhuren woningen werd door drie personen besloten. Een ambtenaar van de gemeente, de wethouder en het lid van de toewijzingscommissie. Als je als huurder naar een grotere woning wilde in verband met gezinsuitbreiding kwam er soms iemand van de woningtoewijzingscommissie op bezoek om te kijken of het wel echt nodig was. Het ging namelijk niet altijd om een gezinsuitbreiding. Burenruzie of een totaal uitgeleefde woning waren ook regelmatig de aanleiding tot een verzoek voor een andere woning.'

Met gemak vertelt Gijsbert de ene na de andere anekdote. De tientallen jaren die hij voor de sociale woningbouw van Bodegraven, Nieuwerbrug en de Meije gewerkt heeft, samen met het grote aantal woningen dat verhuurd werd, Gijsbert kan nog uren doorvertellen.

Tekst: Marlien van Leeuwen

Beeld: Cock Karssen (oude zwart-witfotoís)