Droom komt na 25 jaar uit met 'Prettigverplaatsfiets'

Bodegraven - "M'n droom is al uitgekomen, maar als de YanBike in productie wordt genomen, heb ik mijn missie pas echt volbracht. Dan wordt fietsen weer van iedereen. Ook geschikt voor mensen met een beperking," benadrukt Jan van Zelderen.

Jan van Zelderen (71) komt uit de Bodegraafse familie Van Zelderen-Spijker. Hij woont in Den Haag, samen met zijn vrouw Riet. Eén à twee dagen per week werkt hij aan de Prettigverplaatsfiets in het oude kaaspakhuis, dat nog is gekocht door zijn opa Van Zelderen, voor het stallen van zijn paard en wagen.

Uitdaging in vier wielen

De ware techneut komt in Jan naar boven als hij vertelt waarom de YanBike zo speciaal is. "Om te beginnen wilde ik een ligfiets maken met niet drie maar vier wielen, want die bestond nog niet. Ik hou er namelijk van om problemen op te lossen, dat deed ik in mijn werk ook. De uitdaging van een vierwielfiets is om te zorgen dat het ontwerp stabiel is. Vergelijk het met een tafel die vier poten heeft, daar moeten ook vaak bierviltjes onder tegen het wiebelen. Hoe ik dat heb opgelost, blijft het geheim van de smid. In elk geval is de basis afgeleid van een skateboard, de besturing gaat met handen en voeten en de voor- en achteras zijn diagonaal verbonden met een kabel."

Concept

"Toen ik in 1990 aan het ontwerp begon, had ik eigenlijk drie uitgangspunten: vier wielen, comfort (zithoogte) en een korte ketting. Comfort stond voorop, sterker nog, daar is alles mee begonnen. Het kwam eigenlijk door mijn vrouw Riet. Destijds konden we een ligfiets uitproberen van Aart van Rijn, ligfietsenbouwer sinds 1950. Riet riep toen: 'Oh, maar zo wil ik ook wel fietsen!'. Op dat moment kreeg ik het idee om zelf een comfortabele fiets te ontwerpen. Een fiets voor iedereen, dus ook voor mensen met een handicap. De zitting op stoelhoogte, niet zo laag als bij de ligfiets-driewielers. Die zijn namelijk vaak ontworpen om hard mee te fietsen, ik wilde een Prettigverplaatsfiets maken. Tot slot wilde ik een voorwielaandrijving, want ik wilde geen ketting over de lengte van de fiets, zoals bij ligfietsen. Zoals je ziet, heeft de YanBike een korte ketting door het midden van het frame."

Passies smelten samen

Jan vervolgt: "De dingen die ik belangrijk vind in het leven komen allemaal samen in deze fiets. M'n liefde voor techniek, m'n affiniteit voor mensen-met-een-beperking en m'n oog voor ontwerp en design. Diezelfde passies lopen ook als rode draad door mijn CV." Zijn ogen twinkelen als hij verder gaat: "En de liefde voor mijn vrouw natuurlijk. Door haar is deze liefhebberij allemaal begonnen. We zijn al weer 44 jaar getrouwd, we hebben elkaar leren kennen in een kibbutz, in Israël. Je kunt je voorstellen dat er aan het product zoals dat er nu staat, heel wat vooraf is gegaan. Jaren van oriëntatie, tekenen en schaalmodellen maken. Sinds twee jaar werk ik hier in opa's pakhuis, voor die tijd deed ik dat in een werkplaats waar ik de benodigde apparatuur mocht lenen en vanuit de keuken thuis. De fiets is enkele malen gebouwd, verbouwd en zo steeds weer verbeterd." Die creativiteit komt ook terug in de naamgeving. "De eerste versie ontwikkelde ik tussen 1999 en 2010 en is vernoemd naar mijn vrouw: de Rydtfiets. De YanBike bouwde ik tussen 2011 en 2016. In 2016 bouwde ik ook een kleinere versie, die op hetzelfde onderstel past, zodat ook mijn kleinkinderen erop kunnen fietsen. Die heet de OttoBike, vernoemd naar mijn oudste kleinzoon."

Productie

"Ik bezoek ook zogenaamde Maker Fairs, omdat ik vurig hoop dat mijn idee wordt opgepikt door een fabrikant. Dan kan iedereen van deze ontwikkeling genieten. Met name voor mensen die een beperking hebben is dat zo belangrijk. Niet iedereen wil een scootmobiel. Bovendien heb ik dan tijd en geld om aan mijn volgende project te beginnen: een bootfiets. En nee, die werkt niet met een rad of met schoepen… hoe het dan werkt? Dat blijft nog even geheim…" Naar aanleiding van zijn fiets, heeft hij een stichting opgericht met een informatieve website: www.ikwilfietsen.nl.

Tekst en beeld: Ilse Höcker