Ogen en oren tekort bij verhalenroutes door kernen

Bodegraven-Reeuwijk - Het Evertshuis bestaat 30 jaar. Reden om groots uit te pakken. Doorgaans komen wij in het Evertshuis op bezoek, nu trok de organisatie de kernen in met twee theatermakers: de Nieuwerbrugger Michiel van de Burgt en de voormalig Nederlands kampioen Luchtdirigeren Richard van Roessel. De verhalenroutes werden een groot succes.

Met de opdracht 'levensverhalen van de bewoners uit de dorpskernen' zijn ze zo'n anderhalf jaar op pad geweest. Om bewoners te spreken en zo een belevingsroute te creëren die de kernen zou verbinden. Michiel nam de kernen Waarder, Driebruggen en Nieuwerbrug voor zijn rekening. Richard concentreerde zich op Reeuwijk-Dorp en Reeuwijk-Brug en uiteraard komt Reeuwijk-Tempel daar als vanzelf bij.

Tot tranen toe geroerd

Zaterdag kwam de publieksstroom van met name fietsers wat magertjes op gang. Het busje wat dezelfde route reed als de fietsers was wel gevuld. Tegen de middag klaarde het weer op en kwamen ook de fietsers. Al met al een paar honderd bij elkaar bij het Reeuwijkse Streekmuseum en ook in Driebruggen was de animo groot, concludeerde een tevreden Esther Didden van het Evertshuis. "Zoveel mensen kunnen we in onze theaterzaal niet kwijt. Het is altijd spannend als je iets organiseert of er wel mensen op af komen. Zaterdagmorgen met alle regen was het minimaal en zo hebben we zangers laten meerijden met de bus. Later die middag hoorden we dat sommige passagiers 'tot tranen toe geroerd' waren."

Tuut tuut

De busroute gaat langs negen verschillende locaties en duurt zo'n anderhalf uur. Op deze locaties staan vertellers. Elk met hun eigen verhaal over de locatie. Wat de tijdsduur van de busrit betreft, zijn ze veel te enthousiast in hun verhalen of blijkt de tijdsplanning veel te kort voor zoveel interessante verhalen. Het is een veel gehoorde opmerking van toehoorders en vertellers. Het verhaal is eigenlijk nog niet compleet als de buschauffeur alweer moet toeteren om zo de tijd te bewaken voor de volgende groep die klaar staat bij het Streekmuseum. Maar de oplossing is voorhanden: volgende keer routes volgens het Hop on Hop off systeem. Dan kan iedereen net zolang blijven als de interesse duurt. Met andere woorden: de verhalenroutes zijn voor herhaling vatbaar!

Binnen een jaar

We pikken een paar elementen uit de route. Zo vertelt Aad van Zoest bij de Petrus en Pauluskerk in Reeuwijk-Dorp het verhaal van de omzwervingen van de kerk. Eerst kerkten de Katholieken in Randenburg. De schets van de kerk wordt getoond. De kerk had er een regionale functie. Over het nog altijd aanwezige landpad liepen Boskopers en Waddinxveners richting de kerk. Beide gemeenten groeiden en kregen hun eigen kerk. Onderwijl knaagde de tand des tijds rustig verder aan de Randenburgse kerk. Maar liefst 6000 gulden werd er voor het opknappen vrijgemaakt. Toch wilde pastoor Mutsaers een meer centrale plek voor de kerk. In 1889 kreeg hij toestemming en binnen een jaar stond de huidige kerk er samen met de pastorie. Aad heeft stukken teruggevonden waarin staat dat er 750 heipalen de grond in gingen en er alleen tussen zonsopgang en zonsondergang gewerkt mocht worden. Uiteraard waren de zon- en feestdagen heilig. Onderwijl horen we de vrolijke tonen van het ensemble wat buiten onder leiding van Lucienne de Valk vrolijke tonen over het Dorp laat schallen.

De op-één-na laatste ophanging van Nederland

Geen idee of je er trots op moet zijn. Maar toch heeft het wat, dat de op-één-na laatste schurk die de galg kreeg uit Reeuwijk kwam. José Vergeer vertelt op het 'landje van Dirk' over Pieter Pijnacker die op pad ging om bij zijn werkgever, de landbouwer Cornelius Vergeer, een kaas te stelen. Het loopt helemaal uit de hand. De 3,5 maand zwangere Geertrui Vergeer betrapt hem. Om geen getuigen van zijn daad te hebben, slaat hij haar letterlijk de hersens in. Het zal hem uiteindelijk zijn kop kosten. Ook al stal hij uit honger (hij had drie dagen wegens koorts niet kunnen werken) en hielp hij mee de kist van Geertrui naar het graf dragen. Die Pieter was geen lieverdje. In zijn huis werden nog meer gestolen geld en sieraden gevonden. Overigens: hij heeft lang op zijn terechtstelling op de Goudse markt moeten wachten. Er was in die tijd nog maar één beul in heel Nederland.

Notaris Everts

Ook het levensverhaal van Notaris Everts mag natuurlijk niet ontbreken. De schoondochter van één van de laatste directeuren van N.V. Turkenburg's Koninklijke Zaadhandel, Tineke van Ede leest voor uit de handgeschreven boeken van wijlen Notaris Everts. Uit de nalatenschap van Notaris Everts is het sociaal-cultureel centrum in het voormalige bedrijfspand van N.V. Turkenburg's Koninklijke Zaadhandel gerealiseerd: het huidige Evertshuis. Een bescheiden man moet het geweest zijn, die zijn hele vermogen aan de Bodegraafse gemeenschap naliet.

Allemaal gelijk

De laatste spreker die hier aan het woord komt is Henk van der Smit. Henk neemt ons in de Hervormde Dorpskerk mee in de geschiedenis van het geloof. Hieruit blijkt dat de gruwelen van de reformatie (brandstapels, Beeldenstorm) aan Reeuwijk voorbij zijn gegaan. De laatste pastoor werd de eerste dominee. Natuurlijk onder toeziend oog van de landheer die alles te vertellen had. Maar bloederige taferelen komen niet in de boeken voor. Ook hier een stukje geschiedenis van het kerkgebouw. De eerste stenen kerk moet hier rond 1525 gestaan hebben. Een zogeheten kruiskerk. Het kruis wat op de toren van die kruiskerk stond, prijkt nog altijd achter in de kerk. Voorheen stond het ook op deze kerk. Maar ook hier: de tand des tijds zorgt voor veranderingen. Voorin de kerk liggen de zerken van heren die wat te vertellen hadden in het Reeuwijkse, geflankeerd door twee priesters. Tijdens de twisten tussen patriotten en prinsgezinden was dit uit den boze. We waren tenslotte allemaal gelijk! Dus moesten de zerken aan het zicht worden onttrokken. Tijdens de restauratie van de kerk werd de houten vlonder weggehaald en kwamen de zwarte zerken weer tevoorschijn.

Theater in de bus

De route in Driebruggen, Waarder en Nieuwerbrug was, in tegenstelling tot de Reeuwijkse route, niet met de fiets af te leggen. Het thater vond letterlijk in en rond de bus plaats, een Verhoef-bus uiteraard. Met een oude strippenkaart stapten wijkverpleegkundigen in de bus. Zij vertelden onder meer over het oude doktershuis. Ook bij verblijf van stadhouder Prins Willem III en het ontstaan van 'de Put' werd stilgestaan. De buspassagiers ontmoetten tot hun verrassing ook een Romeinse legionair mét gevangene!

Nog nooit geweest

Als je de meningen van de meeste deelnemers aan de routes in Driebruggen/Waarder en Reeuwijk mag geloven, is het een supergeslaagd project geworden. Jong en oud hebben er gebruik van gemaakt. Al is het maar door even binnen te lopen om te zien wat je (ook als je zo dichtbij woont) nog nooit van binnen hebt gezien. De verbinding is weer een stukje steviger geworden.

Tekst: Marlien van Leeuwen

Beeld: Wim de Boevère en Marlien van Leeuwen