Afvalkosten stijgen voor inwoners Hier en daar bezuinigingen omdat kosten jeugdzorg blijven stijgen

Bodegraven-Reeuwijk - De gemeenteraad heeft vorige week woensdag een eerste debat gevoerd over de door het college gepresenteerde meerjarenbegroting 'Kiezen voor Samen Duurzaam Gezond'.

Voor de raadsleden kende de begroting, die voor 2020 een licht positief saldo laat zien van 445.000 euro, weinig geheimen meer. De grote lijnen van de begroting worden immers in juni al uitgezet in de kadernota. Toen bleek dat de begroting, vooral door het grote tekort op het sociaal domein, niet sluitend was, hebben de fracties via een keuzenotitie recent in de commissie Bestuur en Financiën kenbaar kunnen maken welke ombuigingen hun voorkeur hadden. Het debat in de raad kende door dit proces een mild kritische toon, hetgeen overigens niet weg neemt dat het college in de besluitvormende vergadering op 13 november nog wel een aantal amendementen en moties tegemoet kan zien.

Nog wensen

Ondanks de ruime inbreng die al geleverd kon worden, waren niet alle fracties helemaal gelukkig met de gemaakte keuzes. Dat kwam voor een belangrijk deel ook door het feit dat het moeilijk blijkt te zijn de grote tekorten op het sociaal domein in de hand te houden. Als eerste spreker verwoordde Willem Zuyderduyn (VVD) de gevoelens die in de hele vergadering naar voren kwamen door te stellen dat er geen zicht is op het stoppen van de oplopende kosten. Hij vroeg scherp te kijken naar oplossingen en daarbij geen heilige huisjes te sparen. Pijn had zijn fractie ook over de verhoging van de afvalstoffenheffing van circa 40 euro per huishouden per jaar. Hij stelde voor die heffing geleidelijk te verhogen door de egalisatiereserve in te zetten, maar hij kreeg daarvoor de handen niet op elkaar bij wethouder Dirk-Jan Knol Die wees erop dat de kosten voor deze dienst kostendekkend moeten worden doorberekend. Nog minder bijval kreeg hij van burgemeester Van der Kamp over zijn voorstel in 2020 het personele budget met geen 4 ton maar slechts met de helft daarvan te verhogen. D66 zag later ruimte voor een korting van 100.000 euro. De burgemeester wees er net als in de commissievergadering op dat de werkdruk op het ambtelijk apparaat erg hoog is en dat verhoging van het budget nodig is om alle taken te kunnen uitvoeren.

Jeugdzorg

Binnen het sociaal domein neemt de jeugdzorg een specifieke plaats in. De kosten van deze zorg nemen jaarlijks toe en Els Oliwkiewicz (ChristenUnie) vroeg het college om een gerichtere aanpak in wijken die eruit springen op het gebied van de jeugdzorg. Zij onderstreepte daarbij het belang van een goede preventieve zorg, waardoor problemen later mogelijk voorkomen kunnen worden. Ook hield zij een pleidooi voor een betere samenwerking tussen de verschillende hulpverleners. Ze riep het college op om, als de instanties dat zelf niet kunnen realiseren, daar een gemeentelijke sturing op te zetten. Zij uitte, evenals later enkele andere fracties, haar verbazing verder over het feit dat de sport buiten de bezuinigingsdiscussie is gehouden. In zijn repliek stelde wethouder Knol dat hij eerst de onderzoeken naar de kosten van de sport wil afwachten en dat hij bij de kadernota 2020 met voorstellen zal komen.

Ook Remco Tijssen (Burgerbelangen) signaleerde de problemen in de kosten voor jeugdzorg, maar is daarnaast nogal geschrokken van de stijging van de lokale lasten en vooral van de afvalstoffenheffing. Hij vroeg het college daadkrachtig met de jeugdzorg aan de slag te gaan en steunde de opmerking van de ChristenUnie over de preventieve aanpak van het probleem. Elly de Vries (D66) sloot zich daarbij aan. Zij ziet in het verlengde daarvan eigenlijk niets in de bezuiniging van 50.000 euro op de subsidiëring van SAM. Wethouder Kees Oskam stelde haar een beetje gerust door aan te geven de SAM de bezuiniging in 2020 binnen haar begroting kan opvangen. Elly pleit verder nadrukkelijk om door te gaan met het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed en werd op haar wenken bediend door de wethouder die aangaf dat de verduurzamingsplannen voor het gemeentehuis al in voorbereiding zijn.

Eigen verantwoordelijkheid

In haar zorgen over de ontwikkelingen binnen de jeugdzorg sloot Monique Jonker (PvdA) zich aan bij voorgaande sprekers. Zij vroeg het college meer gebruik te maken van de kennis en kunde van de inwoners en maatschappelijke organisaties en vroeg ook om continuïteit in de communicatie met de burger en om een goede verslaglegging.

Namens het CDA gaf woordvoerder Nico de Heij aan dat zijn fractie zich op hoofdlijnen kan vinden in de keuzes die gemaakt zijn. Hij vroeg wel om het daadkrachtig maken van keuzes bij het invullen van de post 'eigen verantwoordelijkheid' in het sociaal domein, een post die in 2020/2021 150.000 euro moet opbrengen en in 2022/2023 liefst 1 miljoen euro.

Reinoud Doeschot (GroenLinks) sloot hierop aan en noemde die post wel erg vaag. Hij kreeg daarin later eigenlijk gelijk van wethouder Robèrt Smits die duidelijk maakte dat het hoge bedrag vooral is ingegeven door de verwachting dat het verdeelmodel van het rijk voor de gemeente in positieve zin zal worden aangepast. Zekerheid daarover is er echter nog niet. Op het gebied van de Wmo vroeg hij zich af of het niet mogelijk is om mensen een hogere eigen bijdrage te laten betalen als dat binnen hun financiële mogelijkheden past. Volgens wethouder Kees Oskam is dat echter niet mogelijk omdat daarvoor binnen de wettelijke regels gehandeld moet worden.

Als laatste spreker in de rij hield Johannes Mattiesing (SGP) het kort. Ook hij gaf aan de gevolgen van het invullen van de 'eigen verantwoordelijkheid' binnen het sociaal domein niet goed te kunnen overzien en vroeg voor de kadernota om meer duidelijkheid ten aanzien van de financiële consequenties van de heroriëntatie op de sector sport.

Financieel wethouder Dirk-Jan Knol benadrukte in zijn beantwoording dat geprobeerd is samen met de raad keuzes te maken zonder af te dingen om de ambities van het raadsprogramma. Hij proefde uit de beraadslagingen dat de raad akkoord kan gaan met het, voor 1 jaar, loslaten van de financiële norm (zie kader) maar hield de raad voor dat het een hele klus zal worden om onder het schuldenplafond van 140 miljoen euro te blijven. Ook stak hij een waarschuwende vinger op ten aanzien van mogelijke verdere stijging van de afvalstoffenheffing. Zijn collega Kees Oskam maakte duidelijk dat er bij Cyclus niet veel meer te bezuinigen valt en dat de stijging wordt veroorzaakt door veranderingen in de afvalmarkt en de regelgeving, maar ook door de dienstverleningsverlangens van de inwoners. Hij beloofde de raad het onderwerp kritisch te blijven benaderen.

Wethouder Robèrt Smits illustreerde de problemen in de zorg door aan te geven dat regionaal het budgetplafond voor de specialistische geestelijke gezondheidszorg momenteel al is bereikt. Hij zegde wel toe in commissieverband daarover te willen doorpraten en in februari te willen komen met een actieplan voor een onderzoek over het functioneren van de jeugdzorg en de kosten van het persoonsgebonden budget.

Tekst: Bert Verver

Keuzes in begroting

-- Bij het sluitend maken van de begroting is niet gekozen voor lastenverzwaring voor de inwoners via de OZB. Deze belasting wordt alleen verhoogd met de inflatiecorrectie.

-- De afvalstoffenheffing zal kostendekkend blijven en wordt daarom verhoogd met gemiddeld 40 euro per huishouden.

-- De raad gaat akkoord met een extra subsidie van 77.000 euro voor het Evertshuis, maar verlangt wel een onderzoek naar de mogelijkheden voor een verbetering van de exploitatie en zal het cultuurhuis kritisch blijven volgen. Wethouder Robèrt Smits verwacht, samen met het bestuur, een positieve wending.

--Duurzaamheidsambities blijven onderdeel uitmaken van de begroting. Vanaf 2020 wordt 75.000 euro vrij gemaakt voor het planten van bomen en 25.000 euro voor het stimuleren van ecologisch bermbeheer.

-- De ambitie om schulden af te lossen staat onder druk. De financiële norm om 1 miljoen per jaar af te lossen, wordt losgelaten voor 2020 en gehalveerd voor 2021 en 2022.

-- De toeristenbelasting zal geleidelijk stijgen, voor vakantieparken door Landal (de grootste inkomstenbron op dit gebied) van € 1,75 in 2020 tot € 2,00 in 2023.

-- De precariorechten die enkele jaren geleden werden ingevoerd voor de bedrijven die nutsvoorzieningen exploiteren, mogen niet meer worden geheven. Enkele raadsfracties pleitten ervoor te bevorderen dat de kostenverhogingen die door de nutsbedrijven zijn doorberekend, worden teruggedraaid.

-- De hondenbelasting is dit jaar al afgeschaft en wordt ook in de komende jaren niet meer als inkomstenpost gezien.

Tekst: Bert Verver