Verhalen uit het archief: Het verzet kreeg wapens uit de lucht

In november is in deze verhalenserie al iets verteld over de wapendroppingen in onze omgeving tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er is echter meer over te vertellen.

In de loop van de oorlogsjaren hadden zich overal in het land 'knokploegen' (KP) gevormd, die sabotage pleegden, gevangenen bevrijdden en soms gewapende overvallen pleegden om aan bonkaarten te komen. Ook Bodegraven en Reeuwijk hadden actieve knokploegen. Om aan de benodigde wapens te komen werden in onze omgeving vanaf eind september 1944 wapendroppingen gehouden. Zowel in de Bodegraafse Meije als in de Stichtse Meije werden in het land achter boerderijen deze wapens gedropt. Vooral het terrein in de Stichtse Meije was een uitgelezen plek, dit terrein tussen de blauwgras landen waar Fr. Habold woonde werd door de Duitsers gemeden omdat het zo geïsoleerd lag.

Ook in Oud-Bodegraven, op Polder Middelburg bij Reeuwijk en Boskoop en in Zwammerdam werden in de daaropvolgende maanden duizenden wapens vanuit vliegtuigen gedropt. De eerste dropping in de Rijnstreek vond plaats in Boskoop en een aantal Zwammerdamse KP'ers ging daarheen om het droppingswerk 'te leren'. Via Radio Oranje was door middel van codeberichten medegedeeld dat er een dropping te verwachten was, nadat dit eerst via de illegale zender, die ook in Boskoop zat, afgesproken was. Men verzamelde zich in een boerderij bij het droppingterrein en in het aardedonker werd het vliegtuig afgewacht. Toen het hoorbaar aan kwam vliegen, werd met seinlampen de plek aangegeven waar de wapencontainers uitgegooid moesten worden. De felgekleurde parachutes moesten direct verwijderd worden, omdat die te opvallend waren, en de mannen begonnen de containers naar een schouw te slepen om ze te vervoeren. Plotseling verscheen er echter weer een vliegtuig. Het wierp een lichtkogel af, waardoor het landingsterrein ineens in fel licht baadde. Hevig geschrokken dook iedereen tegen de grond met de gedachte dat de Duitsers in Boskoop dit ook wel zouden zien. Al snel hierna dreunde de aarde door een bominslag, terwijl het weer donker werd.

Dit tweede vliegtuig was toevallig op de droppingsplek terechtgekomen en maakte deze eerste dropping voor de KP'ers extra gevaarlijk. Desondanks wist men toch vóór ontdekking alle wapens te bergen. Na deze vuurdoop ging de Zwammerdamse ploeg op eigen terrein verder op een weiland achter de boerderij van de familie Doelman. De KP'ers hebben hier grote hoeveelheden wapens via de droppingen kunnen bergen tot het na vele geslaagde keren ten slotte misging. Het vliegtuig zou 's nachts tussen 2.00 en 4.00 uur boven het afwerpterrein komen en de ploeg zorgde dat die op tijd op dit terrein, dat wel een kilometer achter de boerderij lag, aanwezig was. Het vliegtuig kwam echter te vroeg, waardoor men niet goed met de seinlampen de afwerpplek kon aangeven. De 24 loodzware containers werden bij de boerderij uitgegooid en sommige kwamen zelfs in de bomen terecht. De ploegleden holden zo snel als zij konden terug naar de boerderij om de wapens te verbergen. Terwijl zij daarmee

bezig waren, arriveerde een groep Duitsers die het lawaai gehoord had, en allen werden gearresteerd. Ze werden uiteindelijk naar Rotterdam gebracht en daar gefusilleerd. Op deze wijze kwamen vader P. Doelman, zoon N. Doelman, D. van Ommering en D. Pronk om het leven. Na de bevrijding werden de slachtoffers in Zwammerdam herbegraven (zie foto).

Bij de droppingen in de Middelburgse polder waren naast Boskoopse verzetsmensen ook Reeuwijkers betrokken. De mannen verzamelden zich voor de dropping plaatsvond in de boerderij van Boer aan de Spoelwijkse Dijk 1. Na de dropping werden de containers met wapens opgeslagen in de schuur van Boer en van Bart van Leeuwen. Volgens het boekje van Maatje over de Tweede Wereldoorlog in Reeuwijk hebben op Polder Middelburg in totaal vijf droppingen plaatsgevonden. Ook hebben er in het grensgebied tussen Reeuwijk en Zwammerdam schijndroppingen plaatsgevonden met poppen aan parachutes, waaraan explosieven en lichtkogels waren bevestigd. Het was de bedoeling dat de explosies zouden afleiden van de echte wapendroppingen op een andere plek.

Bij de droppingen in de Meije en op Polder Middelburg zijn gelukkig geen slachtoffers gevallen.

Door Cock Karssen