Gemeente bevreesd voor steeds groeiend tekort op het sociaal domein

BODEGRAVEN-REEUWIJK - Het ziet er naar uit dat de gemeente stevig moet gaan bezuinigen in de komende begroting, want de kosten van met name de jeugdzorg zijn bijna niet meer op te brengen.

Sinds in 2015 een aantal maatregelen van het sociaal domein, zoals jeugdzorg en WMO, door het rijk zijn overgeheveld naar de gemeenten, klagen die in toenemende mate over de grote tekorten die zijn of dreigen te ontstaan. In aan aantal gemeenten leidt dat inmiddels tot stevige discussies, omdat er flink bezuinigd moet worden. Ook binnen onze gemeente rijzen de kosten de pan uit, met name bij de jeugdzorg. Op de rijksbijdrage van 4,2 miljoen past de gemeente inmiddels ongeveer 4,4 miljoen euro bij, exclusief een onaangename verrassing van 800.000 euro die via onvoorziene declaraties half maart in de bus viel.

Not amused

Wethouder Robèrt Smits, belast met de portefeuille Jeugd, was op zijn zachts gezegd 'not amused' over de onverwachte overschrijding over het boekjaar 2019. Er was in de begroting al rekening mee gehouden dat de kosten zouden oplopen, maar de overschrijding werd pas recent zichtbaar, omdat zorgaanbieders soms heel traag en laat hun declaraties indienen. De gemeente kan niet onder de betaling uit. De Jeugdwet is een open wet zonder een budgettaire begrenzing, zoals die bij andere wetten wel is ingebouwd.

Nadat in de commissie Samenleving al een stevige discussie was gevoerd over het onderwerp aan de hand van de rapportage over het sociaal domein in het vierde kwartaal 2019, besteedde ook de raad er vorige week de nodige aandacht aan. Diverse raadsleden gaven aan dat zij niet tevreden waren over de wijze waarop gerapporteerd werd. De kwartaalrapportages worden bij dit spannende onderwerp niet voldoende gevonden. Ze geven te weinig inzicht in de resultaten die geboekt worden op de verschillende onderdelen waarop bezuinigingen zijn ingezet.

Onbeheerste toegang

“Onbeheerste toegang leidt tot onbeheersbare kosten,” was de mening van Willem Zuyderduyn (VVD). Daarbij vroeg hij om duidelijkheid over wat er op het gebied van jeugdzorg nu wel of niet tot het takenpakket van de gemeente behoort. Hij stelde daarbij voor een regieambtenaar aan te stellen om de problemen goed te managen. Hij vreesde dat de tekorten zouden leiden tot pijnlijke bezuinigingen op andere gebieden, zoals de bibliotheken, en hij was daarin bepaald niet de enige. Reinder van Meijeren (CDA) sprak zijn teleurstelling uit over de stappen die tot dusver gezet zijn en drong aan op stevige maatregelen om tot oplossingen te komen. Dat bracht andere raadsleden ertoe de wethouder te vragen ook eens te kijken of de organisaties die bij het sociaal domein betrokken zijn wel voldoende zijn ingericht om het gehele probleemveld te overzien. Het gaat dan om organisatie als het Sociaal Team en de nog in te stellen Task Force. Kunnen zij een goede bijdrage leveren aan de discussies die nodig zijn om de juiste keuzes te maken?

Zowel Elly de Vries (D66) als Reinoud Doeschot (GroenLinks) hadden het gevoel dat de gemeente ‘niet de controle had’. Elly stelde voor een maandelijkse rapportage in te voeren, zodat het mogelijk is de vinger goed aan de pols te houden.

Uitdiepen

Wethouder Robèrt Smits zag de druk op dit portefeuilledeel toenemen. Hij verklaarde zich graag bereid in commissieverband onderwerpen als toegang tot de jeugdzorg en de inkoop daarvan uit te diepen. Hij zag wel wat in de maandelijkse rapportages, maar wees op de werkdruk die dat mee zich mee brengt. Hij hield de raad alvast voor dat er een pakket bezuinigingsmaatregelen genomen zal worden in aanloop naar de bespreking van de kadernota in juni en de begroting in oktober. Hij zegde toe te kijken of het Sociaal Team zijn rol goed kan vervullen en beloofde de raad een analyse van het wijkgericht werken.

Voor dat laatste had hij al eerder in de vergadering een steuntje in de rug gekregen, omdat de raad zich unaniem geschaard had achter een initiatiefvoorstel van de ChristenUnie over ‘gedifferentieerd wijkgericht werken’. Daarbij gaat het om een pilot in de wijk Bodegraven Noord & Centrum.

Tekst: Bert Verver