Veel ideeën bij de raad om inkomsten en uitgaven beter in balans te brengen

BODEGRAVEN-REEUWIJK - Voor het eerst sinds het instellen van de coronamaatregelen vergaderde de gemeenteraad weer fysiek. Dit gebeurde niet in de raadzaal, maar in een van de zalen van Fort Wierickerschans en onder leiding van raadsnestor Henk van der Smit, die de zieke burgemeester Christiaan van der Kamp verving. Het hoofdonderwerp van de vergadering, die uiteindelijk vijf uur zou duren, was de kadernota 'Alle hens aan dek’ met daarin een vooruitblik naar de begroting 2021-2024.

De kadernota geeft een somber beeld van de gemeentefinanciën voor de nieuwe begrotingsperiode. Er dienen 'ombuigingen' plaats te vinden binnen o.a. het sociaal domein (2 miljoen) en er moeten oplossingen komen voor een verwacht structureel tekort van 800.000 euro op jaarbasis. De noodzaak van de ombuigingen werd extra duidelijk door de woorden van financieel wethouder Dirk-Jan Knol. Hij gaf aan dat de gemeente een zogenaamde 'artikel 12-gemeente' dreigt te worden, als zij de begroting niet sluitend krijgt. In dat geval neemt de provincie de regie over en staat de raad grotendeels buitenspel.

Loting
De bespreking van de kadernota heeft het karakter van algemene beschouwingen. De volgorde van sprekers werd door loting bepaald. Als eerste spreker kreeg Remco Tijssen van oppositiepartij Burgerbelangen het woord. Hij ging er meteen stevig in en verweet het college niet bestuurd te hebben. Hij zag in de kadernota geen antwoord op de vraag hoe bezuinigingen tot stand moeten worden gebracht. Zo vroeg hij zich sterk af hoe het mogelijk is om een besparing van 7,5 ton te realiseren op Ferm Werk, zoals de kadernota voorstelt. Remco was ook niet overtuigd van de noodzaak om een investeringsfonds voor grondaankoop van 2,5 miljoen euro in te stellen. Die overtuiging bleek later in het debat bij meerdere fracties te ontbreken, maar dat werd mede veroorzaakt doordat men zich onvoldoende meegenomen voelde bij dat voorstel, dat nogal verrassend in de kadernota was opgenomen.

Burgerbelangen liet het niet bij kritiek en diende ook tien voorstellen in die zouden kunnen leiden tot besparingen. De voorstellen hadden betrekking op een breed scala aan onderwerpen, zoals het onderzoeken van uittreding bij Ferm Werk, een vitaliteitstoets bij alle buitensportverenigingen en het stoppen van de subsidiepot voor Bodegraven-centrum (incl. alle activiteiten voor een mogelijke vierde Rijnbrug).

Evertshuis
BBR stelde ook voor het Klantencontactcentrum terug te halen uit het Evertshuis naar het gemeentehuis en de maatschappelijke functie te verkleinen van het Eversthuis zelf te verkleinen. Ook andere partijen spraken hun zorgen uit over het cultuurhuis. Zo stelde Johannes Mattiesing (SGP) voor het Evertshuis nog voor het einde van het jaar om te verkopen en dan weer terug te huren. Monique Jonker (PvdA) liet zich in soortgelijke bewoordingen uit. Els Oliwkiewicz (ChristenUnie) miste het Evertshuis in de kadernota en vroeg het college om de financiële maatregelen die uit een lopend onderzoek worden verwacht, mee te nemen in de opstelling van de keuzenotitie.

Curling-ouders
Het grote tekort op de jeugdzorg en de zorgen die er zijn over een steeds verdere groei van die uitgaven liep als een rode draad door de beschouwingen. Jan Vergeer (CDA) zag een toename van het aantal ‘curling-ouders’, die ieder hobbeltje voor hun kind willen wegpoetsen om ze probleemloos door het leven te leiden. Hij knoopte daar de vraag aan vast welke vorm van jeugdzorg en nu wel of niet verleend zou moeten worden. Merel van Dijk (GroenLinks) sloot zich daarbij aan en riep op tot betere samenwerking tussen de hulpverleners. D66-woordvoerster Elly de Vries betreurde dat in de kadernota alleen het probleem op tafel werd gelegd en er geen voorzet werd gedaan voor de oplossingen. Ze riep op om scherp te kijken naar preventiemaatregelen en suggereerde een verkleining van de toegang tot de zorg door de verwijzing bij de huisarts weg te halen. Zij gaf daarbij wel aan dat het niet de bedoeling van haar fractie was alle bezuinigingen binnen het sociaal domein te zoeken om de begroting sluitend te krijgen.

Dat laatste was ook de mening van de PvdA. De uiterst kritische Monique Jonker was van mening dat de meerkosten van het sociaal domein noodzakelijk zijn. Ze wees op het feit dat de gemeentelijke uitgave van 700 euro per persoon aan dit domein maar de helft is van het landelijk gemiddelde. Terugblikkend op de eerste helft van de zittingsperiode van deze raad concludeerde zij dat er veel te weinig is bereikt op verschillende aandachtsvelden. Er is nu sprake van een inhoudsloze kadernota met een gigantisch financieel tekort en zonder oplossingen. Dat bracht haar ertoe de steun aan het raadsakkoord op te zeggen, een stevige stap die zij ook na een dringende oproep van wethouder Knol niet introk.

Sport
Niet alleen BBR vroeg in haar bijdrage aandacht voor de financiële positie van de sport. Ook andere partijen besteedden daar aandacht aan mede omdat dit belangrijke onderdeel van de samenleving de laatste jaren heel veel aandacht heeft gevraagd en ook zo’n 3 miljoen aan gemeentelijke bijdragen vergt. ‘Daar mag je wel wat voor terug verwachten’, was de mening van Merel van Dijk (GroenLinks) en Jan Vergeer (CDA) stelde vast dat de sport haar glans wat had teruggekregen in het gemeentelijke beleid en hoopte dat iedereen zou begrijpen dat de sport binnen de huidige financiële kaders zou moeten passen. VVD fractievoorzitter Willem Zuyderduyn riep het college echter wel op om nog eens met Reflex te gaan praten om te zoeken naar een mogelijkheid een betaalbare turnhal neer te zetten. Kees Willem van Os van de gelijknamige fractie wees op het grote belang van de sport en zag geen oplossingen in een lastenverhoging voor die sector.

Veelheid van onderwerpen
De negen raadsfracties stelden een veelheid van onderwerpen aan de orde. Duurzaamheid, de energietransitie en de ambities op dat gebied zullen de komende tijd zeker nog regelmatig aan de orde komen. Dat geldt ook voor de veiligheid op straat en in het verkeer. Verder werd door verschillende fracties gevraagd naar de stand van zaken rond de huisvesting van arbeidsmigranten en het toezicht daarop. Ook werd regelmatig aandacht gevraagd voor de kosten van afvalverwerking en de positie van Cyclus. Ten slotte werd opgeroepen te stoppen met verdere plannen op het gebied van waterrecreatie.

In de uitgebreide discussie die volgde na de beantwoording van vragen door het college werd duidelijk dat lastenverhoging door verschillende partijen niet werd uitgesloten. Het kan daarbij gaan om een extra verhoging van de onroerendezaakbelasting (OZB), maar ook om het optrekken van de toeristenbelasting naar een landelijk gemiddelde.

Het college neemt alle ideeën en suggesties mee in een keuzenotitie. Deze dient als basis voor de begroting 2021-2024. Het is uiteindelijk aan de raad om de knopen door te hakken. De volledige bijdragen van de fracties zijn terug te vinden in het raadsinformatiesysteem in de agenda van de gemeenteraad van 1 juli.

Tekst: Bert Verver

Het college reageert: het huidige laten landen en het nieuwe op de agenda