De muskusrattenvanger aan het werk.
De muskusrattenvanger aan het werk. Foto: HDSR

Muskusrattenbeheer draait op volle toeren

Human Interest

REEUWIJK – De muskusrat (of bisamrat) gedijt prima in het Reeuwijkse plassengebied. Als deze niet bestreden wordt, neemt het aantal dramatisch toe. De muskusrat vernielt het leefgebied van veel water-, rietvogels en andere soorten die van het ecosysteem afhankelijk zijn en heeft daarmee een negatieve invloed op de biodiversiteit. Om deze redenen zet Muskusrattenbeheer in op een totaal verdwijnen van de muskusrat in 15 jaar. Lokaal actieve muskusrattenvanger Paul vertelt hoe hij hierbij te werk gaat.

“Sinds het najaar van 2019 ben ik actief hier in het plassengebied,” vertelt Paul gedreven en enthousiast. “Het is een ambitieuze opgave om in totaal 800 strekkende kilometer oever muskusratvrij te krijgen en te houden.”

De muskusratten reproduceren zich razendsnel. Een paar kan per seizoen, van april tot september, zo’n twintig nakomelingen voortbrengen. Daarnaast kunnen de eerste nakomelingen aan het einde van hetzelfde seizoen zelf ook al jongen produceren. Een volwassen vrouwtje kan drie keer achter elkaar een nest grootbrengen.

Bouwwerkzaamheden
Niet alleen ondermijnt dit dier met zijn gegraaf dijken en wegen, ook richt deze veelvraat grote schade toe aan de oevervegetatie. Muskusratten graven een hol, een ‘bouw’. Hiervoor verzetten ze per jaar een kubieke meter grond uit de oevers van eilanden of legakkers. Deze grond verdwijnt zó in het water. Voor de beeldvorming: dat zijn twaalf kruiwagens vol. Bij elkaar vormt dat een enorme schadepost voor de grondeigenaren.

In het voorjaar en de zomer bestaat het werk van de muskusrattenvanger vooral uit het opsporen van deze bouwen. Deze liggen zelf altijd boven de waterspiegel onder de grond, maar de diverse ingangen zijn altijd onder water in de oever. In waadpak en met behulp van een kano speurt Paul de oever af. Bij elke ingang wordt een klem gezet met een vlaggetje erbij. Op plekken die voor publiek toegankelijk zijn en waar bijvoorbeeld honden los kunnen lopen, wordt ook een waarschuwingsbord geplaatst. Indien professioneel gezet, zorgt de grote slagkracht van deze klemmen ervoor dat de muskusrat gericht en snel gedood wordt. “Het gaat zo snel dat het dier er vrijwel niets van merkt. We halen ze altijd dood van de klem af.”

Melden van waarnemingen
Particulieren doen regelmatig melding bij het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, waar Muskusrattenbeheer is ondergebracht. “Het is heel belangrijk dat waarnemingen gemeld worden," benadrukt Paul. "We gaan er dan zo snel mogelijk naartoe. In het voorjaar is het vrouwtje (de moer) zo druk dat ze vaak, hoewel ze meestal in het donker actief zijn, ook overdag zwemmend en met voer in haar bek wordt gezien. We kunnen door een snelle actie voorkomen dat er een nieuwe populatie ontstaat.”

De meldingen halen echter wel regelmatig muskusratten en bruine ratten door elkaar. "Een bruine rat is veel kleiner. Muskusratten zijn met zekerheid te herkennen aan hun zijdelings afgeplatte staart. Ze zwemmen bovendien met de rug boven water". Meldingen van muskusratten kunnen worden gedaan via www.muskusrattenbeheer.nl of telefonisch via tel. 030-6345756.

Migratie
De strategie van Muskusrattenbeheer is erop gericht de dieren te vangen voordat ze zich voort kunnen planten om zo de schade en het dierenleed zoveel mogelijk te beperken. De activiteiten van de muskusrattenvanger vinden daarom het hele jaar rond plaats. “Zelfs in de winter met vorst tot -15 °C en nog veel kouder blijven ze knagen. Ze houden geen winterslaap. Juist als er ijs ligt vergemakkelijkt dat ons werk, omdat we dan op plaatsen kunnen komen waar we anders moeilijk bij kunnen.”

Muskusratten kennen een migratiepatroon. Twee keer per jaar verkassen ze, waarbij ze gebruik maken van duikers en allerlei andere watergangen. Op de plekken waar ze vrijwel zeker langskomen, worden vangkooien geplaatst met lokaas zoals stukjes appel en peen. Dankzij al deze maatregelen zijn de aantallen in dit gebied teruggedrongen van enkele duizenden tot enkele tientallen.

Tekst: Loes Kamer

Beelden: HDSR

Hondeneigenaren opgelet.

Advertentie

Categorieën