‘We zitten met zijn allen in hetzelfde schuitje en samen moeten we eruit zien te komen’

REEUWIJK - Sinds de COVID-19-pandemie begin dit jaar een groot deel van ons dagelijkse leven beheerst, horen we regelmatig berichten over noodmaatregelen die door veiligheidsregio’s zijn genomen. Louis van Wijk werkt sinds 2001 bij de gemeente Bodegraven-Reeuwijk als adviseur Veiligheid en Crisisbeheersing. Hij werkt in de veiligheidsregio Hollands Midden nauw samen met vier andere gemeenten.

De veiligheidsregio’s zijn ontstaan nadat de crash van een vliegtuig van Turkish Airlines bij Schiphol duidelijk maakte dat grote gemeentegrensoverschrijdende rampen een intensieve samenwerking vereisen om snel en daadkrachtig te reageren. De veiligheidsregio’s zijn een samenwerking van de gemeenten met de hulpdiensten in de regio. De voorzitter van de veiligheidsregio is een burgemeester van een van de grotere steden in de betreffende regio. Immers, bij grotere rampen is het makkelijker om samen te werken met een klein team en is het belangrijk de communicatielijnen kort te houden.

Alle maatregelen die te maken hebben met het bestrijden van het coronavirus en de maatregelen op het gebied van de openbare orde vallen namelijk onder de verantwoordelijkheid van de 25 veiligheidsregio’s. In elke veiligheidsregio werken hulpdiensten en gemeenten intensief met elkaar samen bij de aanpak van de pandemie.

Bodegraven-Reeuwijk valt onder de regio Hollands Midden die achttien gemeenten omvat. Louis van Wijk, adviseur Veiligheid en Crisisbeheersing bij de gemeente Bodegraven-Reeuwijk, vertelt over de de samenwerking met gemeenten Zuidplas, Waddinxveen, Gouda en Krimpenerwaard.

Hoe verdelen gemeenten, brandweer, politie en GGD de taken?
“Elke partij in de crisisbeheersing- en rampenorganisatie heeft zijn eigen verantwoordelijkheden: de politie doet ontruimen, opsporing en handhaving openbare orde; de brandweer bestrijdt branden en redt mensen; en de GGD en ambulances verzorgen de gewonden. De gemeente heeft de zorg voor de bevolking in de vorm van bijvoorbeeld de opvang bij rampen, het herstellen van infrastructurele zaken zoals wegen en rioleringen wanneer deze beschadigd zijn, en de crisiscommunicatie. De crisisorganisatie van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk bestaat uit een dertigtal mensen. De organisatie werkt nauw samen met organisaties zoals Sam Welzijn en het Nederlands Rode Kruis.”

Elke veiligheidsregio werkt met protocollen. Hoe stellen de samenwerkingspartners deze gezamenlijk op?
“We bekijken welke rampen er kunnen gebeuren en wat de lokale risico’s zijn. Daar maken we dan een plan voor, zodat duidelijk is wat de taken van de verschillende partijen zijn. Het is mijn taak om te bekijken welke maatregelen de gemeente moet nemen en hoe deze in het plan kunnen worden opgenomen. Daarnaast bekijk ik welke raakvlakken er zijn met andere hulpdiensten en maak ik afspraken om knelpunten op te lossen. Bijvoorbeeld, als hulpdiensten bij een ramp in het eerste half uur al veel mensen willen opvangen, zijn wij als gemeente natuurlijk nog niet aanwezig. Maar die mensen moeten wel ergens terecht kunnen, want dat is onze verantwoordelijkheid. Ik maak daarom afspraken met de hulpdiensten over wat we met die mensen doen zolang er nog geen officiële opvanglocatie is. Daarnaast ben ik ook Officier van Dienst Bevolkingszorg. Eén maal in de vijf weken ben ik voor de vijf gemeenten 24/7 eerste aanspreekpunt voor de hulpdiensten voor het geval zij iets van een gemeente nodig hebben.

In het kader van de huidige pandemie kijk ik naar zaken als de impact op de inzetbaarheid van medewerkers van de gemeente. De gemeente heeft bepaalde taken en verplichtingen die altijd moeten doorlopen, zoals aangiften voor geboorte en overlijden en betalingen van uitkeringen, want die kunnen we niet zomaar stoppen. Maar er moeten wel mensen zijn die dit kunnen doen. Interne maatregelen zoals thuiswerken zijn dan noodzakelijk om om het risico op besmettingen te verkleinen en de continuïteit van deze diensten te garanderen.”

De pandemie in zijn huidige omvang hebben we nog niet eerder meegemaakt. In hoeverre waren jullie hierop al voorbereid?
“We hebben draaiboeken voor massavaccinaties. We hebben een paar jaar geleden immers de Mexicaanse griep en de varkensgriep gehad. Ook is er recentelijk een vaccinatiecampagne geweest voor de bestrijding van baarmoederhalskanker bij jonge vrouwen. De huidige pandemie is natuurlijk wel bijzonder omdat het om veel grotere aantallen gaat. Vragen die daarbij komen kijken zijn dan om hoeveel mensen het precies gaat en waar ga je die mensen kunt vaccineren. Huisartsen vaccineren elk jaar, dus daar ligt de uitdaging niet. Maar het eerste vaccin dat beschikbaar komt moet bij -78 graden Celsius bewaard worden en komt in hoeveelheden van duizend stuks tegelijk. Huisartsen hebben daar noch de ruimte, noch de faciliteiten voor.

Deze vaccinatie zal daarom in onze regio door de GGD op een of twee locaties (‘vaccinatiestraten’) worden uitgevoerd. De GGD bespreekt samen met de gemeente wat de beste locaties zijn qua infrastructuur en verkeersafhandeling - denk aan toegangswegen, tijdelijke veranderingen in verkeersregels, parkeergelegenheid - maar ook qua beveiliging, openbare orde, catering voor personeel en schoonmaak. En, zeker niet in het minst, wie betaalt uiteindelijk wat? Alles kost geld, dus dat moet wel duidelijk zijn!”

Een ander belangrijk aandachtspunt is communicatie. Hoe gaat de overheid ervoor zorgen dat iedereen in Nederland de juiste informatie krijgt over de aanstaande vaccinatie en hoe is de gemeente daarbij betrokken?
“In feite is het de gemeente die een groot deel van de communicatie doet. Wij krijgen de informatie van de landelijke overheid en van de veiligheidsregio. Er is een apart regionaal team voor crisiscommunicatie dat samen met de eigen communicatiemedewerkers bezig is alle informatie om te zetten in publiekscampagnes voor lokaal en regionaal gerichte websites, sociale media, lokale tv en huis-aan-huisbladen zoals Kijk op Bodegraven-Reeuwijk.

Echter, het allerbelangrijkste is denk ik dat we ons realiseren dat we met zijn allen in hetzelfde schuitje zitten en dat we er ook met zijn allen moeten zien uit te komen. Als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt, hebben we daar uiteindelijk met zijn allen het meest aan.”

Tekst en beeld: Ans van Heck