‘Als je droomt over het buitenland, volg die droom!’

REEUWIJK / ZUID-AFRIKA - Reeuwijkers Marry Renée en Jan Willem van der Weele runden van 2006 tot 2016 een guesthouse in Zuid-Afrika, in de buurt van Kaapstad. De ervaring verrijkte hun leven. “Ook bekende plekken hebben allerlei dimensies erbij gekregen.”

Marry en Jan Willem wilden altijd al samen hun werkende jaren afsluiten. Ze houden van organiseren en waren actief in Rotary en bij Hockeyclub Reeuwijk. “Het leek ons leuk om samen een klein hotelletje te runnen, zoals die waar we zelf ook graag heen gaan,” vertelt Jan Willem. Toen hij op een vrijdag in 2005 zijn baan verloor, was de rouwperiode dan ook kort. “De maandag erop zaten we al in Frankrijk om een bed and breakfast te bekijken. We zaten eigenlijk te wachten op die kans.”

Waar naartoe?
Frankrijk was het eerste land waar Marry en Jan Willem een kijkje namen, maar zeker niet het laatste. Ze deden een jaar lang onderzoek: Mallorca was prachtig, maar onbetaalbaar; Groningen had een ingewikkeld pand en was toch wat dichtbij; de Ardennen en Limburg werden het ook niet. Een kasteel in de buurt van Bordeaux (Frankrijk) was de grootste kanshebber, maar het was erg duur en lag in de ‘middle of nowhere’. “Er was nog niet eens een jeu-de-boulesbaan! Dat wilden we onze toekomstige gasten niet aandoen,” lacht Marry.

Toen kwam Marry met het idee om in Zuid-Afrika te zoeken. Haar tante woonde daar en ze was er vroeger op vakantie geweest - ze kende zelfs al een beetje Afrikaans - maar Jan Willem had geen enkele binding met het land. Toen ze voor de vijfde keer geen succes hadden in Frankrijk, zei gastheer van de B&B waar ze op bezoek waren: “Weet je waar ik opnieuw zou beginnen als ik de kans had? Zuid-Afrika.” Het was een teken. Het stel gaf Zuid-Afrika een kans en werd verliefd. Ze verkochten hun huis in Reeuwijk en zomerhuis aan de plassen, gaven een groot afscheidsfeest op de hockeyclub en in juli 2006 vertrokken ze. “We hebben altijd gezegd: als een van ons twee niet kan wennen, gaan we terug. Maar binnen een maand wisten we al: dit is kicken!”

‘Papa’ en ‘mama’
Hun oog viel op een prachtig huis in Kaaps-Hollandse, koloniale stijl met een parkachtige tuin van bijna 4000 m2 met daarin verschillende cottages, een eigen huis en een groot zwembad. Het stond in Somerset West, een dorp vlak bij Kaapstad, het wijngebied van Stellenbosch en het strand. Vanuit Nederland zocht Marry op basis van haar eigen foto’s al het nodige meubilair uit.

Na de verhuizing moest ‘alleen nog’ worden verbouwd - tot aan de riolering en elektra aan toe. Marry en Jan Willem zaten er bovenop en ook na de verbouwingen bleven ze veel zelf doen. Ze ontvingen de gasten en verzorgden het ontbijt. Daarnaast namen ze een tuinman, een wasman en twee dames voor de schoonmaak in dienst, allemaal zwarte Zuid-Afrikanen. “We konden eigenlijk beter opschieten met de zwarte bevolking dan met de meeste Afrikaners (witte afstammelingen van Nederlandse kolonisten, red.),” vertelt Marry. “We vonden het ook interessant om ons in het leven en de cultuur van ons personeel te verdiepen. We werden bijvoorbeeld uitgenodigd om mee te gaan naar hun kerk, waar wij de enigen waren met een witte huidskleur. Het was fantastisch! Er werd uitbundig gezongen en gedanst, sommigen leken zelfs in een soort extase te raken. En wij werden op onze oude dag een ‘papa en mama’ voor de jonge dames. Dat is gebruikelijk in hun cultuur als uiting van respect voor ouderen, maar wij moesten er even aan wennen!”

De zwarte gemeenschap met wie het stel in aanraking kwam, woont in ‘townships’, arme wijken met hutjes en huizen die ten tijde van de Apartheid werden opgezet om ‘niet-blanken’ te huisvesten. “De townships zijn een andere wereld. Er heerst een prachtige saamhorigheid en zorg voor elkaar - die wordt ‘Ubuntu’ genoemd. Tegelijkertijd is er veel criminaliteit en armoede en is het niet veilig om er als blanke alleen te komen.”

Marry en Jan Willem wilden hulp bieden aan deze plekken en kwamen in contact met Helen Lieberman, oprichter van stichting Ikamva Labantu. “Helen is een geweldige vrouw. Haar stichting koopt grond in de townships en bouwt daar kleuterscholen. De kinderen krijgen te eten en worden voorbereid op de ‘echte’ school. Wij konden een kleine bijdrage leveren aan de voortgangsrapportages voor een Nederlandse stichting die de bouw van de scholen sponsorde en donaties van ons en onze gasten. Dat maakte ons verblijf heel speciaal.”

Terug naar het veen
Tien à vijftien jaar zouden Marry en Jan Willem blijven, maar in 2016 kwam er al iemand het binnenlopen met de vraag of hij het guesthouse kon kopen. “Marry wilde er eigenlijk niks van weten,” vertelt Jan Willem, “maar we kenden ook collega’s die niet kónden stoppen omdat ze hun hotel niet verkocht kregen. Hoe zouden wij dat doen, als het straks niet meer ging of we het zat waren?”

Ze besloten toch op het aanbod in te gaan. Een half jaar later stonden ze buiten, maar ze gingen niet gelijk terug naar Nederland; ze huurden een huis op een berg tussen de golfbanen en maakten verschillende mooie reizen door zuidelijk Afrika. “Je kunt er leven als een god. Naar is dat niet, maar het is niet het echte leven,” zegt Jan Willem wijs. Marry vult hem aan: “In ons guesthouse spraken we interessante gasten van over de hele wereld en sloten nieuwe vriendschappen. Toen dat wegviel, bleef toch een leegte achter.” “Bovendien blijven we uit het veen opgetrokken Hollanders,” voegt Jan Willem nog eens toe. “Nog in Reeuwijk hadden we bijvoorbeeld een racetandem gekocht, maar die heeft in Zuid-Afrika alleen in de schuur gehangen. We wilden weer fietsen door de polder.”

Gewoon doen
Zo keerden Marry en Jan Willem na ruim tien jaar terug naar Nederland. Jan Willem: “We hebben het fantastisch gehad met veel bekende en onbekende gasten. Zelfs de man die mij heeft ontslagen, is te gast geweest. Hij was ontzettend jaloers!”

Een van de mooiste herinneringen is aan de trouwerij van een vriendin die bezig was met een zeilreis rond de wereld. “Ze kreeg het aanzoek terwijl ze bij ons op bezoek was. Ze was dolgelukkig en mijmerde: ‘Het zou mooi zijn om hier te trouwen.’ ‘Dan regelen we dat toch!’ zei ik. In een paar dagen zetten we een bruiloft in elkaar: de gasten waren de genodigden, wij de getuigen. Kleding werd geïmproviseerd met wat we in de kast hadden hangen en onze hulpen zongen een prachtig lied in hun eigen taal.”

Het was een van de vele ervaringen die het leven van Marry en Jan Willem heeft verrijkt. Ze hebben dan ook maar één boodschap aan iedereen die twijfelt of hij of zij naar het buitenland zal verhuizen: “Als je een droom hebt, volg hem!”

Tekst: Key Tengeler