‘Ik zet me in uit passie. Er valt zoveel meer te halen uit Kroatië’

BODEGRAVEN-REEUWIJK / KROATIË - Op zijn 22e vertrok Jan de Jong naar Kroatië om een callcenter op te zetten als afstudeerstage. Hij had succes, vond liefde en bleef. In 2020 ontpopte hij zich als nationaal boegbeeld voor ‘digitale nomaden’. Wekelijks heeft hij contact met de staatssecretaris van het ministerie van Binnenlandse Zaken. “Het is bizar wat er allemaal is gebeurd.”

Jan de Jong groeide op in Reeuwijk en verhuisde op zijn twaalfde naar Bodegraven. Op 22-jarige leeftijd besloot hij zijn vleugels uit te slaan naar het buitenland. Zijn oog viel op Kroatië, waar hij voor zijn afstudeeropdracht bij de Alphense M+ Group een callcenter opzette. Hij voelde zich meteen thuis in het land. “Kroaten zijn warme mensen, heel gastvrij. Je kunt bijvoorbeeld niet bij iemand op bezoek gaan zonder met een volle buik te vertrekken.”

De zaken liepen goed en na een paar maanden kreeg hij ook een Kroatische vriendin, zijn huidige vrouw. “Ik zou voor één jaar gaan, maar aan het eind van mijn opdracht had ik al 35 man personeel en kon ik mede-eigenaar worden.” Één jaar werd twee jaar, twee werd drie. Veertien jaar, drie bedrijven en vier kinderen verder is hij volledig geïntegreerd in de Kroatische samenleving.

Thuiswerken vanuit het buitenland
Afgelopen jaar werd Jans leven op zijn kop gezet - of zette hij zelf zijn leven op zijn kop? Als actieve en betrokken ondernemer met een groot aantal volgers op LinkedIn werd hij begin 2020 gevraagd voor een panel over toerisme. “Ik kende de organisator, maar had geen verstand van of economisch belang bij toerisme. Daarom vroeg ik een bevriende journalist of hij me wat artikelen kon sturen, zodat ik me een beetje kon inlezen. Toen kwam ik het concept ‘digital nomad’ tegen.”

Dat concept zou zijn jaar bepalen. Digital nomads zijn mensen die hun werk volledig op afstand kunnen doen en ervoor kiezen om daarvan gebruik te maken door de wereld rond te reizen. Vaak kunnen ze drie maanden in een land blijven op een toeristenvisum, daarna moeten ze weer door. Jan las een artikel van journalist Paul Bradbury, die schreef dat Kroatië zich moest richten op ‘digital nomad toerism’. “Het leek mij een prachtige kans voor Kroatië,” vertelt Jan. “Het land is heel aantrekkelijk voor digital nomads: de levensstijl is hier mediterraans, er is goed internet en bijna iedereen spreekt Engels.” Deze doelgroep zou het land extra toerisme-inkomsten kunnen opleveren. Nu al is Kroatië voor meer dan 20 procent van het BBP afhankelijk van zomertoerisme. “Digital nomads komen het hele jaar door, en hun aantal zal in de komende jaren enorm stijgen. Corona heeft de mogelijkheden om op afstand te werken in een stroomversnelling gebracht. Zelfs als maar een klein percentage van alle afstandswerkers een digital nomad wordt, gaat het om miljoenen mensen.” Tijdens het panel pleitte Jan daarom om Kroatië klaar te maken voor digital nomad tourism met een speciaal visum. Nog maar een handvol landen ter wereld heeft zo’n visum, dus het zou het land extra aantrekkelijk maken.

Op afstand het beste idee
Nog dezelfde avond werd het digital nomad-visum opgepikt door landelijke media. Jan kreeg veel enthousiaste reacties en besloot zich vol voor het visum in te zetten. Het aantal volgers op LinkedIn groeide en in juli besloot hij op dat medium een open brief te schrijven aan de premier om Kroatië het tweede land in Europa te maken met een digital nomad-visum. “Ik kreeg duizenden likes en werd uitgenodigd om het idee te pitchen op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Een paar weken later zat ik tegenover de premier. Hij was gelijk enthousiast en had het volle geloof dat dit een enorme kans is voor Kroatië. Ik kreeg volledige steun om het visum mogelijk te maken.”

Waar Kroatië normaal bekendstaat om zijn trage bureaucratie, werden nu binnen een half jaar drie wetten door het parlement geloodst. Op 15 januari ontving het land zijn eerste digital nomad. “Het visum was hier elke week in het nieuws. Ik heb allerlei meetings gehad met ministers en heb wekelijks contact met de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken. Daarnaast heb ik in elke krant gestaan, ben op alle nieuwszenders geweest en heb in een documentaire mijn visie toegelicht. Het is bizar wat er allemaal gebeurd is.”

Behandeling voor Shannen
Jan is een BK’er geworden, een Bekende Kroaat. Hij wordt regelmatig aangesproken of gefeliciteerd met wat hij heeft gedaan voor het land. “Ze bedanken me dat ik Kroatië heb aangemoedigd verandering te brengen.”

Zo werd hij ook uitgenodigd voor een kop koffie bij de Glavic Clinic. “Ik dacht, wat moet ik daar, maar een kop koffie kan geen kwaad.” De eigenaar van de kliniek gaf een presentatie over het werk dat ze deden voor mensen met hersenletsel. Aan het eind van zijn verhaal vertelde hij dat hij iets wilde terugdoen voor Nederland, omdat Jan als Nederlander zoveel voor Kroatie had gedaan. Hij mocht gratis een behandeling weggeven. “Ik dacht meteen aan mijn oude overbuurmeisje Shannen Bulk, die na een ernstig bootongeluk hersenletsel en een incomplete dwarslaesie had opgelopen. In Nederland kon ze niet verder worden behandeld, maar hier wel.” Eind november werd ze opgenomen in de kliniek. Nu krijgt ze acht weken lang, zes dagen per week, zes uur per dag aandacht van specialisten. “Als je haar vandaag ziet lopen, zou je niet zeggen dat ze een ongeluk heeft gehad. Dat ik zulke mooie dingen mag doen, daar krijg ik tranen van in mijn ogen.”

Jan is ongelofelijk blij dat zijn positieve energie zo terugkomt. “Ik zet me in voor Kroatië uit passie. Er valt zoveel meer te halen uit dit land. Dat mij daarmee deze mooie dingen overkomen, motiveert enorm. Het is de mooiste manier van ondernemen.”

De echte wens
Ondanks het succes van het digital nomad-visum ligt Jans hart toch ergens anders. “Als er één ding is waar ik bekend om wil staan, is het landbouw terug naar Kroatië halen.” Begin 2020, voordat het digital nomad-visum een vlucht nam, startte hij zijn nieuwe bedrijf CROP. Hiermee wil hij Nederlandse glastuinbouwtechnologie naar Kroatië halen om het land onafhankelijker te maken van voedselimport. “Waarom zou je afhankelijk zijn van anderen, als je iets best zelf kunt doen? Ik wil van Kroatië een voedselexporteur maken.” Aan ambitie in ieder geval geen gebrek!

Tekst: Key Tengeler

Drietalig gezin
Jan denkt niet dat hij snel terugkeert naar Nederland, op zijn halfjaarlijkse bezoekjes bij familie na. Hij woont in een dorpje in de heuvels buiten Split, de een-na-grootste stad van Kroatië, in een zelf ontworpen huis met uitzicht over de stad en de Adriatische Zee. Het heeft wel iets weg van zijn thuisgemeente: dicht bij de grote stad, maar toch in de rust van een dorp. “Onze kinderen kunnen heerlijk veilig buiten spelen. Ze zitten in een klein schoolklasje en kunnen lopend de berg op naar school. Iedereen kent elkaar hier.”

Jan heeft een Kroatische woordenschat waarmee hij ‘eten kan bestellen’, maar zijn vrouw is wel een echte Kroatische. Dat levert een bijzonder talige gezinssituatie op: Jan spreekt Nederlands met de kinderen, zijn vrouw Kroatisch en met z’n tweeën spreken ze Engels. “Het is heel gaaf om te zien hoe de kinderen zo drietalig opgroeien,” vertelt hij. “In een oogwenk switchen ze van de ene naar de andere taal. Als ze samen spelen, spreken ze meestal de taal waar ze het laatst mee in aanraking zijn geweest. Komen ze uit de crèche, dan spreken ze Kroatisch. Heb ik met hen gespeeld, dan spelen ze verder in het Nederlands.”