Nieuwe stichting gaat met nieuw elan zorg dragen voor het plassengebied

Voorzitter VEEN Peter Blanken neemt afscheid, Hans Richters voorzitter 12RP

SLUIPWIJK - Stichting De 12 Reeuwijkse plassen (voorheen VEEN), is per 1 januari 2023 gestart om een professionelere samenwerking tot stand te brengen op het gebied van onderhoud en beheer van de plassen en voor een slagvaardiger uitvoering van projecten. Projecten die gericht zijn op het behouden en verbeteren van ons mooie, maar o zo kwetsbare plassengebied. De gebiedsvisie ‘Reeuwijkse plassen, uniek verleden, evenwichtige toekomst’ is daarbij leidraad en inspiratie.

door Bert Verver en Loes Kamer

Ontstaans-geschiedenis

Sinds 1999 verenigde de Stichting VEEN, in samenwerking met de gemeente, de organisaties die de belangen behartigen van de eigenaren en gebruikers van de Reeuwijkse Plassen. De stichting zette zich in voor de bescherming en het herstel van de natuurwaarden in het gebied en voor de bewustwording van alle gebruikers van de waarde en het unieke karakter ervan. Daarnaast gaf zij de vaarontheffingen uit, waarvan de inkomsten werden ingezet voor de financiering van natuurherstel en de aanleg van kleine recreatieve voorzieningen.

Gebiedsvisie

De provincie Zuid-Holland ziet graag dat er wordt gewerkt aan projecten voor een regio of gebied. Hieruit ontstond de Gebiedsdeal Reeuwijkse plassen en veenweiden. Het belangrijkste doel is het herstel van natuurwaarden van diverse objecten (zoals oevers, eilanden), in samenhang met verbetering van infrastructurele voorzieningen voor de waterrecreatie (zoals brugbediening en kanoroute). Omdat de recreatieve druk op het plassengebied is toegenomen en het beheer van het gebied erg versnipperd is heeft het bestuur van VEEN, in samenspraak met belanghebbenden, op basis van de gebiedsdeal een gebiedsvisie opgesteld met de titel ‘Reeuwijkse Plassen, uniek verleden, evenwichtige toekomst’. In deze gebiedsvisie, die in maart 2021 werd overhandigd aan toenmalig wethouder Odd Wagner, zijn belangrijke thema’s benoemd die om nadere uitwerking vragen. Bij deze thema’s (natuur, waterkwaliteit, recreatie, klimaat, wonen en werken) wordt ingezet op een grote mate van samenwerking bij het beheer en onderhoud van de eilanden en oeverstroken. Dit heeft als als doel om die activiteiten op elkaar af te stemmen om de natuurwaarden naar een hoger plan te brengen. Ook is veel aandacht voor de cultuurhistorische waarde van het gebied en een verantwoord recreatief gebruik. Bij dat alles spelen ook de belangen van de bewoners en bedrijven een grote rol.

Transformatie ‘VEEN’ tot ‘12RP’

De oud-voorzitter van voormalig Stichting VEEN, Peter Blanken, is erg enthousiast over de nieuwe organisatie omdat er voor de uitvoering van de gebiedsvisie een stevige organisatie nodig is die de continuïteit van het werk kan waarborgen. “Door middel van een ingrijpende statutenwijziging, die al met al een jaar in beslag genomen heeft, is Stichting VEEN getransformeerd tot Stichting de 12 Reeuwijkse plassen (12RP). De taken van de Stichting 12RP zullen dan, naast de uitgifte van de vaarvergunningen en de inning van de leges daarover, bestaan uit het beschikbaar stellen van financiële middelen voor de uit te voeren projecten. Met dat laatste hopen wij ook de cofinanciering van privaat en publiek geld op gang te brengen, want dat is dringend noodzakelijk om de kwaliteitsverbetering van de plassen te realiseren.” 

De 12RP wordt aangestuurd door een Plassenraad. De raad bestaat uit vertegenwoordigers van particuliere eigenaren, samenwerkende watersportverenigingen, natuurorganisaties en de gemeente. Deze Plassenraad stelt de beleids-, beheer- en onderhoudsplannen vast, maar de uitvoering vindt plaats door een compact bestuur met daarin deskundigheden op het gebied van fondswerving, projectmanagement en communicatie. Daardoor komt de belangenbehartiging en de uitvoering op een wat grotere afstand van elkaar te staan. Voor het eerste jaar wordt het onafhankelijke voorzitterschap van dat bestuur ingevuld door de nieuwe voorzitter, Hans Richters.

Plassencoördinator

Volgens Hans Richters is het vooralsnog niet de bedoeling dat de stichting zelf gronden gaat verwerven en beheren. “De dagelijkse uitvoering van de projecten komt in handen te liggen van een professionele plassencoördinator die door ons zal worden aangestuurd. Deze functionaris wordt met private financiering voor drie jaar aangesteld. Door projecten te bundelen en een langdurige samenwerking te zoeken, hopen wij ook andere partijen bereid te vinden een financiële bijdrage te leveren. Alle beschikbare gelden zullen overigens aan het plassengebied besteed worden, want de bestuursfuncties worden allemaal op vrijwillige basis ingevuld met als inzet een nog mooier plassengebied met goede kansen voor de natuur en met een grote belevingswaarde voor recreanten en niet te vergeten de bewoners en gebruikers”.

Concrete projecten

Om de het draagvlak voor de toekomstvisie te vergroten zijn een aantal concrete projecten benoemd die op korte termijn aangepakt moeten worden. Het gaat daarbij om, samen met de omwonenden, het herstellen van eilanden in de plas Ravensberg en het beter uitwerken van het begrip ‘natuurvriendelijke oevers’, waardoor de aanleg daarvan ook bij particulieren hoger op de agenda zal komen. Verder zal het idee uitgewerkt worden om in de achterste plassen de veenbonken die daar boven komen te gebruiken als aanzet voor nieuwe eilanden.

Terugblik en toekomstvisie

Sinds 2015 was Peter Blanken voorzitter van Stichting VEEN. “Ik ben er trots op dat de projecten, zoals geformuleerd in de Gebiedsdeal, zijn gerealiseerd. Enkele van deze, in het oog springende projecten zijn het herstel van de Kerfwetering, het herstel van een aantal eilanden met integratie van natuur en recreatie, de renovatie van de daghaven aan de Twaalfmorgen, aanpassingen van vaarverbindingen, educatie en voorlichting. Daar was veel geld mee gemoeid, in totaal
1.6 miljoen.

Een deel van dit bedrag was afkomstig uit de opbrengsten van de zandwinning uit de Surfplas, een deel uit de opbrengsten van de vaarontheffingen van VEEN en een deel uit private bronnen zoals Adessium, dat alles verdubbeld door de provincie. Het heeft VEEN statuur gegeven, het stelt wat voor in het Groene Hart”. Voorzitter van De 12RP Hans Richters voegt toe: “Wij zijn klaar om onze schouders eronder te zetten, de nieuwe organisatiestructuur zorgt ervoor dat we goed geëquipeerd zijn. We werken aan een samenwerkingsovereenkomst met het Hoogheemraadschap van Rijnland en aan het revitaliseren van de werkgroepen waterkwaliteit, - natuur, - recreatie en - beheer & onderhoud. Kortom: er komt weer leven in de brouwerij”.