‘Dankzij ons bezoek kon het meisje weer lachen’

REEUWIJK-DORP - Denkend aan clowns komt al snel het beeld van een circus op. Maar de Reeuwijkse Marleen van Os (38) speelt clown voor bijzondere doelgroepen overal ter wereld, soms onder erbarmelijke omstandigheden: van mensen met Alzheimer in Nederland tot weeskinderen in Costa Rica en zwaar gehandicapte kinderen in weeshuizen in Rusland. Marleen tovert bij iedereen een lach op het gezicht. Binnenkort gaat zij naar Tsjetsjenië. 

door Iris Onderwater

‘’Ik werk al zo’n 20 jaar in de gehandicaptenzorg,” vertelt Marleen. “Na een aantal clownsworkshops bij de Goudse clownsschool heb ik in 2009 de clownsvakopleiding in Amsterdam afgerond. Sindsdien ga ik in heel Nederland op bezoek op locatie, bijvoorbeeld bij mensen met Alzheimer of met een verstandelijke beperking. Daarnaast treed ik nu zo’n 15 jaar op als clown in het buitenland. Daar geef ik voorstellingen voor weeskinderen en vluchtelingen.”

De optredens en voorstellingen die Marleen geeft, zijn gericht op veel interactie met het publiek. Gecombineerd met muziek en theater maakt ze er een ware show van. “Er zit veel improvisatie in de show en we laten kinderen ook meedoen met bijvoorbeeld een goocheltruc. Ieder kind vindt het leuk om een goochelstok vast te houden en ‘abracadabra’ te zeggen!’’

Dat betekent echter niet dat de shows overal hetzelfde zijn. “Ik speelde pas een show in Haarlem voor Oekraïense vluchtelingen. In Italië speelde ik dezelfde show, maar dan voor kinderen met een maffia-achtergrond. Dat is erg verschillend.” 

Een lach voor iedereen

De allereerste reis van Marleen was naar Costa Rica. “Die eerste reis vond ik heel tof en ik heb er ook veel van geleerd. Het is enorm leuk om contact te leggen met de kinderen die het daar moeilijk hebben. Met mijn werk ben ik zo in Libanon, Griekenland, Oekraïne en nog veel meer landen geweest!’’ 

Soms gaat ze ook jaarlijks terug naar een land. Zo reist ‘clown Pluk’ sinds 2010 ieder jaar in november naar Rusland. Samen met 25 andere clowns bezoeken ze steden als Moskou en St. Petersburg. Ze komt bij weeshuizen, ziekenhuizen, hospice, opvang voor daklozen en ouderen - iedereen die een lach kan gebruiken. Vaak zijn de omstandigheden in die landen niet te vergelijken met die in Nederland. Kinderen zijn ernstig ondervoed en één begeleider is verantwoordelijk voor dertig gehandicapte kinderen of ouderen. Ondanks dat haar bezoek maar kort is en de omstandigheden daardoor niet veranderen, is Marleen blij dat ze in ieder geval iets voor deze mensen kan betekenen.

‘Een echte clown!’

Ondanks dat Marleen niet altijd de taal spreekt, maakt dat geen verschil voor haar shows. “Ik vraag bijvoorbeeld een naam van het kind en dan maken we daar een liedje over. Er is wel een taalbarrière, maar ik communiceer vooral fysiek. Dat wordt door iedereen begrepen.’’

Door de interactieve voorstellingen worden kinderen uitgenodigd om zelf een clown te spelen. Volgens Marleen voelen ze zich dan zelfverzekerder. “Er was een keer een Oekraïens weeskind van ongeveer 5 jaar dat op plastic loopklossen liep en met volle overtuiging zei: ‘Nu ben ik een clown!’ Dat vind ik echt prachtig om te zien.”

Impact

Elke keer weer ervaart Marleen dat haar bezoek als clown impact kan hebben. “Ik was toevallig vandaag op bezoek bij een meneer met Alzheimer. Hij zingt altijd gezellig mee, maakt grapjes en vertelt zelfs verhalen van vroeger. Later hoorde ik van de begeleiders dat hij normaal zelden contact maakt. Dan zie je dat mijn bezoek echt effect kan hebben.”

In het buitenland kan Marleen een klein zonnestraaltje brengen in donkere tijden, zoals toen zij in Moldavië was. “Dat was aan de Oekraïense grens. Ik trad op voor twee kinderen. Ze waren aan het lachen en zij zaten vol energie. Later hoorde ik van de verpleegkundige dat ze zes dagen ondergronds hadden gezeten en gevlucht waren. De vader van het meisje vertelde dat ze in al die dagen nog geen één keer gelachen had. Dankzij ons bezoek kon ze weer even lachen. Ik kan het trauma niet wegnemen, maar wel even voor verlichting zorgen.”

Contact maken

Al vindt ze haar werk in de gehandicaptenzorg ook heel waardevol, Marleen moet bekennen dat ze het clownsvak toch net iets leuker vindt. “Je kan er helemaal zijn voor een cliënt. Ik hoef bijvoorbeeld niet na te denken of iemand nog zijn medicijnen moet innemen of wanneer iemand moet eten. Ik ben er juist voor om contact te maken en alleen daarvoor. Ik ben er om iemand een leuke middag te bezorgen.”

Wilt u meer informatie over het werk van Marleen van Os, kijkt u dan op
www.marleenvanos.nl.