Rasverteller John de Vries poetst het Romeins verleden op

BODEGRAVEN - Meer weten over het Romeins verleden van Bodegraven? Raadpleeg John de Vries. De rasverteller en feitenkenner geeft vol passie een ‘ondergrondse rondleiding’ op de plek waar de veroveraars 2000 jaar geleden hun castellum bouwden.

“Kijk,” zegt John de Vries, terwijl hij het boekje ‘De bloeitijd van Rome’ openslaat. “Hier gaf ik in 1972 mijn zakgeld aan uit. Zo’n boekje verscheen iedere maand en kostte twaalf gulden per stuk.” En daarmee onderstreept de 62-jarige dat hij zich in zijn pubertijd al interesseerde voor alles wat naar geschiedenis riekte. “Heel breed hoor. Niet alleen de Romeinen, maar ook de grote volksverhuizing, de vroege middeleeuwen en de Vikingen. Omdat hier zo weinig over geschreven is, kun je daar je eigen fantasie op loslaten,” glundert de aimabele Bodegraver achteroverleunend in zijn stoel.

We spreken de gepassioneerde hobbyist in zijn hobbyruimte. Daar staan honderden geschiedenisboeken schouder aan schouder, keurig gerangschikt naar onderwerp. Omdat in 2018 zijn functie bij een groot pensioenfonds kwam te vervallen, vult hij sindsdien de vrijgevallen uren met zijn liefhebberij.

Wikipediasite
En daar profiteert geschiedenisminnend Bodegraven van. Vooral Boreftenaren die informatiehonger hebben naar de tijd dat de Romeinen hier neerstreken. Niet eens zo ver van de plek waar een kleine 2.000 jaar later de wieg van De Vries stond: in de Beatrixstraat. Al pratende blijkt dat de feitenkennis van de amateurhistoricus niet onderdoet voor een Wikipediasite. Zeker als het gaat om de sporen van het Romeinse castellum (fort) op zijn geboortegrond. De veroveraars beschouwden de Rijn als de (noord)grens - Limes genaamd - van hun rijk. “Dat heeft me altijd getriggerd. Bij een opgraving in 1995 in de Willemstraat vonden archeologen de resten van een aantal eikenhouten palen van een Romeins poortgebouw,” verduidelijkt De Vries. Hij vervolgt: “De ouderdom van deze palen kon worden vastgesteld op het jaar 61 na Christus. Er zijn ook 60 tentharingen gevonden. Dat kan erop kan wijzen dat er al soldaten waren voordat het castellum er stond,” somt De Vries vlotjes op. Het castellum ging niet de geschiedenisboeken in als een duurzaam verdedigingswerk. Bij de Bataafse opstand in 69 na Christus bleef er weinig over van het castellum. Daarna zagen de Romeinen af van herbouw.

Geheim
Afgelopen zomer verscheen er een vuistdik rapport van meer dan 200 pagina’s: ‘Nader onderzoek naar het Romeins castellum te Bodegraven’. Aan het lijvige boekwerk leverden tal van deskundigen een bijdrage. Uiteraard ploos De Vries de wetenschappelijke bevindingen uit. Alle inspanningen ten spijt: de werkelijke omvang van het castellum valt nog steeds niet exact vast te stellen. Dat geheim blijft waarschijnlijk voor altijd bewaard onder het asfalt, de klinkers en de bebouwing van de Oud-Bodegraafseweg en de Nassaustraat tussen grofweg Albert Heijn, de oude Fiat garage en bakkerij Bussing. Ook het graafwerk in de Willemstraat in september 2018 bracht geen eurekamoment.

Poort
“De enige zekerheid die we hebben, zijn de resten van de noordelijke poort,” verklaart De Vries. Het veldwerk in 2017 bij appartementencomplex De Vierkom verliep niet soepeltjes. Door een gesprongen gasleiding verdwenen de mogelijke resten van manschapsbarakken voor eeuwig in de plooien van de geschiedenis. Een nadere studie acht De Vries uitgesloten, zeker op korte termijn “Ga maar na, alles is hier volgebouwd. Pas als er een gebouw wordt afgebroken, kun je weer onderzoek doen. Onze generatie gaat dat niet meer meemaken,” klinkt het stellig.

Gids
Ja. Dat zei de Stichting Historische Kring Bodegraven maar al te graag toen De Vries zijn kennis en diensten aanbood. Hij maakt nu deel uit van het bestuur met archeologie en de Limes als specialismen. Daarover schrijft hij artikelen voor de Boreftse Berichten, het officiële orgaan van de historische kring. Maar hij doet nog meer. Limeswandelingen door het centrum bijvoorbeeld. “De ene keer gaan er tien personen mee, de andere keer twintig. Ik heb geen spiekbriefje nodig, want ik doe alles uit mijn hoofd. Wat weet jij er veel van, krijg ik vaak te horen,” grinnikt De Vries. Vanzelfsprekend leverde hij een belangrijke tekstuele bijdrage aan het plaatjesalbum dat de Historische Kring heeft uitgegeven, samen met Jumbo Langerak. Niet vreemd dus dat hij met gepaste trots poseert voor het door hem ontworpen informatiepaneel aan de muur van De Vierkom. “Daar heb ik best veel werk aan gehad,” besluit De Vries.

Tekst: Ad van den Herik

Beeld: Ad van den Herik, AWN en Xinas Studio