Informatiebijeenkomst Hoogheemraadschap Rijnland over Sloene en Klein Vogelenzang
Doelen bijgesteld: Leren door doen!
REEUWIJK – Deze online informatiebijeenkomst, die maandagavond gehouden werd en waarvoor bewoners, eigenaren, ondernemers en andere belangstellenden voor uitgenodigd waren, werd bezocht door 24 deelnemers. Doel was het informeren over de resultaten van de experimenten in de plassen Sloene en Klein Vogelenzang, het informeren over mogelijke vervolgstappen en het ophalen van ervaringen van bewoners van het gebied met betrekking tot het ontstaan van drijflagen, die afgelopen zomer veel overlast hebben veroorzaakt.
De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft ten doel ervoor te zorgen dat de wateren een goed leefgebied vormen voor de planten en dieren die er thuishoren. Stapsgewijs is Rijnland bezig hieraan uitvoering te geven door de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Vanwege de urgentie en de complexiteit van de problemen is met het Reeuwijkse plassengebied hiermee als één van de zeven eerste waterlichamen in haar werkgebied een aanvang gemaakt in 2009, de eerste KRW planperiode, met als inzet helder water in alle plassen. Forse investeringen werden gedaan in de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Daarnaast werden de plassen van omliggende watersystemen (landbouwpolders) afgekoppeld en werd een flexibel peil gehanteerd om belasting met voedingsstoffen tegen te gaan. De Sloene en Klein Vogelenzang werden gecompartimenteerd om beide plassen zoveel mogelijk van voedselarm regenwater te voorzien. Daarnaast werd de Sloene beijzerd en Klein Vogelenzang gebaggerd om de grote hoeveelheid in de bodem aanwezige voedingsstoffen te verminderen. De maatregelen in deze plassen hebben niet het beoogde effect gehad.
Resultaten
Het compartimenteren van beide genoemde plassen werd gerealiseerd door de aanleg van een stuw en een sluis bij de Sloene en twee dammen en een bootsluis bij Klein Vogelenzang. Deze maatregelen hebben echter tot gevolg gehad dat er veel minder beweging in het water is gekomen. Ook hebben het beijzeren en het baggeren op de lange termijn niet het beoogde effect gehad. In de Sloene laten sindsdien zowel het fosforgehalte, het doorzicht en het chlorofylgehalte, gevolg van algenbloei, grote pieken en dalen in de zomer en winter zien: veel algen met weinig doorzicht in de zomer en weinig algen met veel doorzicht in de winter. Het baggeren in Klein Vogelenzang had naast het verminderen van de overmaat aan voedingsstoffen in de bodem ten doel de waterdiepte te vergroten zodat de wind minder vat op de bodem zou krijgen en minder opwoeling plaats zou vinden. Hier nam het fosforgehalte aanvankelijk af maar daarna weer gestaag toe. Verdergaande veenafbraak nadat respectievelijk beijzering plaatsgevonden heeft en de sliblaag was verwijderd, waarbij nieuwe nutriënten vrijkomen, zou hier de oorzaak van zijn. Conclusie: op de langere termijn hebben maatregelen toch niet het beoogde effect omdat onder de huidige omstandigheden in een veengebied de afbraak van veen een continu proces is.
De vorming van drijflagen van algen in de zomer in beide plassen onder invloed van warm weer in perioden met toegenomen wind werd door de aanwezigen via interactieve input bevestigd.
Vervolg
De ambitieuze inzet om helder water in alle plassen te bewerkstelligen lijkt onhaalbaar. En omdat in vroegere tijden het water ook niet in alle plassen helder was, is de doelstelling bijgesteld. Het streven is een gezond ecosysteem met een hoge biodiversiteit en geen overlast van bijvoorbeeld drijflagen. Het experiment met beijzering is inmiddels gestopt, de compartimentering zal mogelijk opgeheven worden en de doorstroming daarmee (gedeeltelijk) teruggebracht, waarbij regenwater zoveel mogelijk benut wordt. Het is ook van belang het watersysteem op orde te brengen en te houden door verbindingssloten regelmatig te schonen. Slib uit de plassen zal zich hier verzamelen en met de volgende schoning afgevoerd worden. De oproep van watereigenaren hierbij samen te werken vond gehoor bij Rijnland. Een andere maatregel zou kunnen zijn het aanleggen van legakkers, zodat in het water daartussen (de vroegere petgaten) het water zou kunnen bezinken door verminderde windinvloed en daar helderder kunnen worden. Linda Frinking, KRW-coördinator bij Rijnland: “Het is ingewikkelde materie in een door versnipperd eigendom complex gebied. We hechten er waarde aan in dit proces zoveel mogelijk partijen met hun verschillende belangen te betrekken en willen daarom aanhaken bij de ontwikkeling van de Gebiedsvisie, waar Stichting Veen het initiatief toe genomen heeft.”
De resultaten van deze avond zullen teruggekoppeld worden naar de deelnemers en begin volgend jaar organiseert Rijnland een webinar omtrent kennisuitwisseling en andere onderwerpen m.b.t. waterkwaliteit in de Reeuwijkse plassen. Verdere informatie zal verstrekt worden via de website en de nieuwsbrief van Rijnland en de Kijk op Bodegraven-Reeuwijk.
Tekst en beeld: Loes Kamer
