RES 1.0: Eerst zon op dak, dan de rest
REGIO - Donderdag 15 april presenteerde bestuursleden uit heel Midden-Holland de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 voor de regio. De strategie is duidelijk: alle energie wordt opgewekt met zonnepanelen, in ‘restruimtes’, op daken en op andere oppervlakken. Windmolens komen pas in beeld als het niet anders kan.
Het optimisme was voelbaar bij de aanwezige bestuurders tijdens de presentatie van de RES 1.0 voor de pers. Als een volleerd voetbalteam tikten de wethouders van Gouda, Waddinxveen, Zuidplas, Krimpenerwaard en Bodegraven-Reeuwijk en de vertegenwoordigers van de provincie, het waterschap en de regionale duurzaamheidsplatforms het woord van de een naar de ander. De een maakte een assist, de volgende kopte de bal in en zette gelijk de volgende spreker voor open doel. De boodschap: de RES 1.0 is een gezamenlijke prestatie, waarin elke partij zijn steentje bijdraagt, zonder dat er op de kWh nauwkeurig wordt gekeken of iedereen wel evenveel doet.
Waar komen de zonnepanelen?
Het doel van de RES is om in 2030 0,435 TWh aan duurzame energie op te wekken. Als alle inschattingen in het huidige voorstel zouden uitkomen, komt de regio uit op zelfs 0,498 TWh. Zo’n 19 procent daarvan wordt al opgewekt of zit in de pijplijn. Het grootste aandeel (38 procent) moet komen van zonnepanelen op grote daken. Dat betekent dat 30 procent van de bedrijfs- en staldaken en 15 procent van de andere grote daken vol moet liggen. Een derde van de totale opwek is gepland in ‘restruimtes’ langs de A12, A20, N11, N207 en N210. Ten slotte leveren zonnepanelen boven de twintig grootste parkeerplaatsen, boven waterbassins bij glastuinbouw en op geluidsschermen de overige energie.
De RES 1.0 besteedt ook aandacht aan de zoektocht naar alternatieven voor aardgas om warmte te produceren. Het aantal warmtebronnen in de regio is beperkt, dus zijn enkele scenario’s opgesteld om warmte van buiten de regio te importeren. Deze moeten nog verder worden uitgewerkt.
Alternatieven voorlopig van de baan
Mocht het niet lukken om aan voldoende opwek te komen met de huidige plannen, dan heeft de regio enkele ‘reserve-zoekgebieden’ aangewezen voor zon en wind op agrarische grond en windturbines langs snelwegen. Lans snelwegen is plaats voor elf windturbines, goed voor 45 procent van de opwekambitie voor 2030.
Andere alternatieven als kernenergie en waterstof zijn geen mogelijkheden voor de RES Midden-Holland. De regio heeft geen toestemming voor een kerncentrale en waterstof kan op termijn door zware industrie worden gebruikt, maar is voorlopig nog niet geschikt voor andere gebruikers.
Je zou wel de vraag kunnen stellen of deze alternatieven op de langere termijn niet alsnog noodzakelijk zijn. In 2030 moet 0,435 TWh duurzaam worden opgewekt, maar in 2050 moet dat nog eens zijn verdubbeld.
Is het haalbaar?
De keuze voor opwek met alleen zonnepanelen is in lijn met de uitkomsten van participatietrajecten en de stemmen uit gemeenteraden. Hiermee wordt echter ook gekozen voor een strategie met hoge kosten en een ingewikkelde uitvoering. Netbeheerders moeten voor 2030 een groot aantal knelpunten oplossen om piekmomenten te kunnen opvangen. 200 km aan bekabeling moet worden verzwaard en bovengronds is 9000 tot 12.000 m2 nodig voor nieuwe stations. Om dat op tijd af te krijgen moeten de netbeheerder in 2023 al toestemming hebben van de gemeenten voor deze projecten. Vergunningverlening voor de ‘makkelijkste’ projecten staat echter gepland voor 1 januari 2025.
Zonnepanelen op daken kunnen sneller worden gerealiseerd, maar die hebben ook hun uitdagingen. Veel daken kunnen een hele zwik aan zonnepanelen niet dragen. Een versterking van het dak is echter nog vrij prijzig. Daarnaast hebben gemeenten (nog) geen mogelijkheden om dakeigenaren te dwingen zonnepanelen neer te leggen. Ze zijn dus afhankelijk van hun welwillendheid.
Ten slotte moet er nog een oplossing worden gevonden voor de opslag van energie. Als de zon niet schijnt, kan een gedeelte van de energievraag worden opgevangen door windmolens op zee, maar dit is niet genoeg voor heel Nederland.
Vervolg
De RES 1.0 ligt deze zomer ter beoordeling aan de gemeenteraden en volksvertegenwoordigers bij waterschappen en provincie. Bij het zoeken naar concrete locaties voor duurzame opwek wordt de participatie van inwoners weer opgepakt.
Tekst: Key Tengeler