Unieke vereniging viert 75-jarig bestaan

Onze gemeente Bodegraven-Reeuwijk kent een rijk verenigingsleven. Naast vele sportverenigingen zijn er verenigingen voor allerlei muziekuitingen, diverse toneelclubs en kerkelijke organisaties. Ook speciale clubs voor de jeugd en jongeren bestaan naast ouderenverenigingen. Maar een club die bestaat uit leden van slechts één provincie, is uniek! Het gaat om de Friese vereniging Fryske Krite ‘Fier fan Hûs’. Deze organisatie is in Bodegraven opgericht op 15 januari 1946 in Hotel van Haaften. Hoewel de vereniging in Bodegraven is opgericht, heeft zij nu een meer regionaal karakter gekregen.

Kaasfabriek trekt Friezen naar Bodegraven

In 1903 werd in Bodegraven een kaasfabriekje opgericht. In het begin konden de drie werkneemsters het bedrijfje wel runnen, maar al snel kwam de omzet in een stroomversnelling terecht. Het bedrijf groeide uit tot een grote fabriek onder de naam ‘Oud Holland’, die miljarden liters melk in fabriekskaas omzette. Er was steeds meer personeel nodig en velen daarvan kwamen uit Friesland, waar al diverse kaasfabriekjes waren. Zo kwam onder andere Harmen Kooistra al in 1912 vanuit Warga naar Bodegraven om in de kaasfabriek te werken. Hij is een van de drijvende krachten geweest achter de oprichting van de Friese vereniging. Ook de latere directeur van de kaasfabriek J. de Mars was van Friese oorsprong. 

Alleen bij de kaasfabriek werkten in 2018 al 18 Friezen, maar het zijn niet alleen de Friese medewerkers van Oud Holland die lid zijn geworden van de nieuwe vereniging. Ook de directeur van het slachthuis W.M. Westerhof en keurmeester op de kaasmarkt J. Visser werden lid. Verder komen wij in de aantekeningen van de vereniging de namen tegen van: J. van der Walle, Zijlstra (beheerder van ’t Anker), W. de Mars, J. Schotsman, D. Melchers, J. Veraar, W. Komrij, echtpaar Kedde, Gr. Vreeling-Visser, echtpaar Jelluma, Bergsma, Tigchelaar, Sloof, Paula Van der Burg-Broersma, Geeke Sprokkerieft, Hans Dijk, Tinie Broere-Tiesinga en echtpaar Schiere.

Actief binnen de Bodegraafse gemeenschap

Vele leden van de Friese vereniging waren actief binnen de Bodegraafse gemeenschap. J.J. Croles was van 1946 tot 1973 burgemeester van Bodegraven. Notarisklerk W. Boosman was een rasorganisator, die bij vele verenigingen een belangrijke rol heeft gespeeld, zoals bij Het Nut, voetbalvereniging Bodegraven en het Volksonderwijs. Harmen Kooistra is bekend geworden als dorpsomroeper en als verslagmaker van de reizen voor Ouden van dagen. Hij verzorgde altijd een prachtig verslag van de reis op rijm, waarbij hij ook nog graag zong. Als lid van zangkoor Zanglust en later van de Rhijnse Zangers heeft hij menige zanghulde ten gehore gebracht.

Directeur van de kaasfabriek J. de Mars bestuurde zijn bedrijf meer dan 40 jaar met groot succes. Naast zijn directeurschap was hij actief in de politiek. Hij kwam al in 1927 in de gemeenteraad van Bodegraven als afgevaardigde voor de partij Gemeentebelang, een liberale stroming die in 1962 werd opgeheven. Hij bleef raadslid, met enkele jaren onderbreking, tot 1939. In 1945 pakte hij de draad weer op en werd benoemd tot wethouder en locoburgemeester, tot hij zich in 1949 niet meer verkiesbaar stelde.

Ook in de zuivelwereld beklede De Mars vele functies, waardoor hij in de oorlogsjaren nog de mogelijkheid had om de Duitse bezetters dwars te zitten in het kader van de prijsbeheersing. In Bodegraven leidde hij in de laatste oorlogswinter bovendien de centrale keuken, die voor voedsel voor de bevolking zorgde. Ook was hij vele jaren als bestuurslid betrokken bij de Nutsspaarbank. Bij zijn 40-jarig jubileum als fabrieksdirecteur werd De Mars veel lof toegezwaaid en werd hij ‘een man uit één stuk’ genoemd.

Ook verenigingslid Paula Van der Burg was enig jaren raadslid en wethouder voor het CDA. Hans Dijk, de huidige voorzitter van de Friese Vereniging, was ook jaren raadslid voor he CDA. Ook zijn een aantal leden al jaren actief binnen de kerkelijke gemeenschap.

Activiteiten binnen de vereniging

Naast gezellige koffiebijeenkomsten zijn in de loop van de jaren ook allerlei activiteiten georganiseerd. Er werden Friese toneelverenigingen uitgenodigd en men wist zelfs een eigen toneelgezelschap en een eigen zangkoor van de grond te krijgen. Het zangkoor treedt vaak op met klassieke Friese liederen in verzorgingshuizen in de regio en ook bij de Friese kerkdienst, die om de twee jaar wordt gehouden.

Op 26 maart wordt het jubileum van de vereniging gevierd in De Brug in Reeuwijk met een ledenvergadering, een lezing en een optreden van een Leeuwarder cabaretgroep.