Wilgen wapenen tegen wegzakken
PolitiekREEUWIJK - De Lecksdijk tussen nummer 6 en 8 verzakt harder dan de rest van de weg. Daarom is hier een proef gestart met een nieuwe manier van onderhoud: geen extra laag asfalt, maar een fundering van wilgentenen. Projectleider Peter Andersen: “Wilgentenen zijn duurzaam materiaal: het is een lokaal product, lichtgewicht en wordt hergebruikt in plaats van versnipperd.”
De bodem van veengebieden in Nederland daalt en dat zorgt voor allerlei problemen. Een van die problemen is de verzakking van wegen. Daarom wordt er naar innovatieve oplossingen gezocht om bodemdaling tegen te gaan. RegioDeal bodemdaling Groene Hart monitort experimenten in de hele regio. In Bodegraven-Reeuwijk is vorig jaar al de eerste keer een proef ingericht met een wegfundering van een vlechtwerk van wilgentenen op de Hortemansdijk. Die weg ligt er een jaar na dato nog netjes bij, dus wordt op de Lecksdijk nu een grootschaliger test gedaan, met uitgebreide monitoring om alles in de gaten te houden.
Onderhoud onhoudbaar
Jaarlijkse moeten de asfaltwegen in het plassengebied worden onderhouden. Als een weg is verzakt, wordt er meestal een nieuwe laag asfalt over de weg gerold. Maar door elke keer een laag asfalt toe te voegen, neemt het gewicht van de weg toe. Projectleider Peter Andersen: “Een normale weg is met fundering ongeveer 30 tot 60 centimeter diep, maar nu ligt op sommige plekken wel een pakket van 1,5 meter. Ondertussen hebben sommige wegen hele smalle bermen, die nauwelijks boven het water uitkomen. Die bermen bestaan uit ‘dik water’, dat mogelijk niet genoeg tegenwicht geeft aan de weg. We zijn bang dat het asfalt gaat kantelen of bezwijken.”
Bovendien is elk jaar nieuw asfalt toevoegen duur en zorgt het voor overlast door wegafsluitingen. “Minder verzakking betekent minder onderhoud. Een fundering van wilgentenen vergt een hogere investering in het begin, maar betekent hopelijk dat er daarna 20 tot 30 jaar geen ophoging nodig is.”
Circulair gebruik
De wilgentenen worden ingepakt in geotextiel, in het water gelegd en bedekt met een laagje puin, waar vervolgens het asfalt overheen komt. Waar op de Hortemansdijk de takken in bundels in de lengte werden gelegd, worden ze nu kruiselings aangebracht om te onderzoeken of dat nog beter blijft liggen. De fundering is lichter en onderhoudsvriendelijker dan talloze lagen asfalt, maar vooral ook duurzamer. “Het gebruik past in een circulaire economie. Bij het snoeien in de omgeving kunnen we geschikte takken selecteren en die gebruiken voor de fundering. Anders worden ze versnipperd.”
Het gebruik van natuurlijke materialen is nieuw voor de 21e eeuw, maar vroeger deed men niet anders. “We gebruiken eigenlijk weer oude kennis - de Romeinen gebruikten al wilgentenen - alleen is het verkeer nu zwaarder. Paard en wagen hebben plaatsgemaakt voor auto’s en bestelbussen. Dat vergt aanpassingen in de opbouw en toepassing.”
Na een jaar succes
26 april staat de start van de werkzaamheden aan de Lecksdijk gepland. Het eerste jaar komen er betonplaten op de wilgenfundering, omdat de takken nog moeten ‘inzakken’ en zodat er makkelijk kan worden ingegrepen, mocht het fout gaan. Daarna komt er asfalt overheen. Na drie jaar stopt de monitoring. “Als er na een jaar geen ophoging nodig is, is dat al beter dan een extra laag asfalt en is het experiment dus een succes. Misschien dat we de wilgen dan ook kunnen gebruiken voor de fundering van andere smalle wegen, fietspaden of voor lokale verzakkingen. We hebben tientallen kilometers van dit soort wegen in de gemeente, dus er is genoeg te doen!”
Ondertussen doen ook de gemeenten Alphen aan den Rijn, Krimpen aan den IJssel, Krimpenerwaard, Stichtse Vecht en Woerden proeven met andere materialen. In het tweede kwartaal van 2022 moeten alle proefvakken zijn geïnstalleerd. Wie weet komen daar nog wel betere resultaten uit!
Tekst en beeld: Key Tengeler
