Uitbreiding, verbetering en verfraaiing van gemeentelijke begraafplaatsen

Bodegraven-Reeuwijk - De gemeente is bezig met het uitvoeren van werkzaam­heden om de gemeentelijke begraafplaatsen Vredehof, Tempel en Waarder verder te verbeteren. In de afgelopen twee jaar zijn er al maatregelen genomen om de begraafcapaciteit te verruimen. Tevens is begonnen om het aanzien van de begraafplaatsen en de voorzieningen te verbeteren en toekomstbestendig te maken.

"Het klinkt misschien wat merkwaardig, maar de fusie tussen Bodegraven en Reeuwijk is eigenlijk het begin geweest van het ontwikkelen van een visie op de toekomst van de begraafplaatsen," zo begint wethouder Kees Oskam zijn verhaal als hem gevraagd wordt waarom er veel geld geïnvesteerd moet worden in de begraafplaatsen. "Het was nodig het beleid voor begraven en begraafplaatsen te synchroniseren. Bij het ontwikkelen van een visie daarvoor bleek het noodzakelijk om stappen te zetten om de begraafplaatsen op een gelijk niveau te brengen. Dat is de basis voor een goed beheer, ook voor de verre toekomst."

Luc Ettema, projectleider van de begraafplaatsen, kan zich in die uitgangspunten helemaal vinden. "Eén van de eerste zaken die we hebben aangepakt, is het op orde brengen en digitaliseren van de administratie, eerst nog voor eigen gebruik, maar hopelijk in de toekomst ook beschikbaar voor onze inwoners. Ook hebben we de begraafcapaciteit in kaart gebracht. Voor Vredehof was voor de langere termijn al een proces van grondverwerving voor uitbreiding in gang gezet, Tempel was al uitgebreid, maar in Waarder was de capaciteit nog heel beperkt. Voor de kortere termijn hebben we door het ruimen van graven, waarvan de grafrechten waren verlopen, zowel op Vredehof als in Waarder nog wat extra ruimte weten te vinden. Dat is overigens een zeer zorgvuldig proces geweest. De nabestaanden worden één jaar voordat de werkzaamheden geïnformeerd en de stoffelijke overblijfselen uit die graven zijn in een verzamelgraf herbegraven en hebben een eigen gedenkteken gekregen."

Bijzondere plaats

Kees Oskam benadrukt dat de aanpak van de begraafplaatsen niet door zakelijke motieven wordt ingegeven. "Wij benaderen de problematiek door de ogen van onze inwoners. Voor velen is het immers een bijzondere plaats waar zij jaren herdenken en hun emoties kwijt kunnen. De inrichting wordt dan ook door die bril bekeken. Daarom hebben wij voor alle drie de begraafplaatsen landschapsarchitecte Ada Wille ingeschakeld die gespecialiseerd is in begraafplaatsarchitectuur. Ook de aannemer die wij inschakelen dient rekening te houden met de gevoelens van de bezoekers van de begraafplaatsen. Zij moeten hun werk met de nodige piëteit uitvoeren en stoppen als er een uitvaart is."

Eigen karakter

De aula neemt op een begraafplaats een centrale ruimte in. Op Vredehof is er, naast de oude aula, inmiddels een moderne uitvaartruimte gebouwd. Op Tempel zijn de bouwwerkzaamheden in volle gang. In de nabije toekomst wordt bekeken op welke wijze de aula in Waarder kan worden verbeterd. Iedere begraafplaats kent een eigen karakter en daar dient zorgvuldig mee te worden omgegaan. Toch kan niet altijd worden voorkomen dat er flinke ingrepen nodig zijn. Luc Ettema: "Vredehof heeft een groene, parkachtige uitstraling, maar daar moeten we in het bomenbestand gaan ingrijpen. Met name de populieren in de randbeplanting zijn veel te groot, de wortels tasten de begraafplaats aan en doordat de bomen in een smal, steil talud staan, zijn zij ook niet veilig meer. Door de uitbreiding en de forse ophoging met zand moeten de bomen nu weg. Het weghalen zal tijdelijk een kaal gezicht opleveren, maar uiteraard zorgen we voor een mooie, gevarieerde nieuwe aanplant, met daarin ook bomen die echt oud kunnen worden. Op termijn keert het groene karakter helemaal terug."

Uitzichtpunt

Bij deze aanpak wordt ook rekening gehouden met de uitbreiding van de begraafplaats waar recent een begin mee is gemaakt. Het naastgelegen weiland wordt met 25.000 m3 zand opgehoogd. De eerste fase van de uitbreiding kan naar verwachting eind 2019 in gebruik worden genomen worden, de tweede fase volgt vijf jaar later. Ook de padenstructuur wordt op de uitbreiding aangesloten en er komt een mooi uitzichtpunt over de polder. Tempel kent dat uitzichtpunt al en daar wordt door bezoekers goed gebruik van gemaakt voor momenten van rust en bezinning. Op die begraafplaats zijn de paden al opgeknapt. De urnenmuur is weggehaald en vervangen door een urnentuin met groepjes nissen. De wens is nog om de parkeervoorziening te optimaliseren en uit te breiden. Gesprekken daarover lopen nog. Voor de toekomst zijn er nog wel zorgen over de begraafplaats in Waarder. Er is nog voor tien tot vijftien jaar capaciteit, maar voor uitbreiding is weinig ruimte doordat de begraafplaats is ingeklemd tussen de oprit naar de A12, de woonwijk en gastransportleidingen. Binnenkort vindt een studie plaats om mogelijke oplossingen in kaart te brengen.

Geen privatisering

Het ligt volgens wethouder Oskam niet in de bedoeling de begraafplaatsen te privatiseren. "Het begraven is, ondanks ons terughoudende beleid van de laatste jaren, hier niet goedkoop, maar desondanks niet kostendekkend. Als gemeente hebben wij daar bewust voor gekozen. Privatisering zou de kosten alleen maar doen stijgen en bovendien wil de gemeente graag zelf de regie over de begraafplaatsen houden. De nieuwe aula's op Vredehof en Tempel zijn overigens wel eigendom van uitvaartondernemingen."

Tekst: Bert Verver

Beeld: Paul Engels en gemeente Bodegraven-Reeuwijk