Actie tegen ganzenafschot Reeuwijkse Plassen

Reeuwijk - De laatste zaterdag van maart en de eerste zaterdag van april hebben leden van de dierenrechtenorganisatie Animal Rights actiegevoerd tegen de afschot van ganzen in het gebied van de Reeuwijkse Plassen en het dierenleed dat daarmee gepaard gaat. Tijdens de eerste actiedag gingen actievoerders met opblaasbootjes luid toeterend de plas op om het afschieten onmogelijk te maken, tijdens de tweede actiedag bleek er van afschot geen sprake te zijn.

Hoewel Animal Rights spreekt van 'ganzenjacht', gaat het formeel over het afschieten van ganzen op basis van een speciale ontheffing om het aantal jaarrondganzen terug te brengen, omdat zij veel schade aanrichten in de graslanden van veehouders. Vorig jaar had de organisatie de Hoeksewaard uitgezocht op haar acties tegen de jacht gestalte te geven. Recent is ook het Reeuwijkse als speerpunt opgenomen. Campagneleidster Jessica Smit verklaart dat de keuze gemaakt is op basis van de beheerplannen die er voor de schadebestrijding van de ganzen door de provincie zijn vastgesteld. "De Reeuwijkse Plassen zijn een geliefd natuurgebied en erg belangrijk voor vogels een recreanten, maar uit het jaarverslag van de Faunabeheereenheid blijkt dat er in 2017 in totaal 8781 ganzen zijn doodgeschoten in Reeuwijk."

De organisatie maakt zich daarbij ook grote zorgen over het dierenwelzijn tijdens de acties om het aantal ganzen terug te brengen. In een verklaring stellen zij dat er gaat van alles mis gaat bij de jacht, dat gewonde ganzen achter blijven met hagel in het lijf en dat buurtbewoners en tegenstanders van de jacht worden geïntimideerd, onder andere doordat dode dieren in de directe omgeving van hun woningen worden achtergelaten.

Broedseizoen

Het feit dat het afschieten gebeurt midden in het broedseizoen, is iets dat dat organisatie niet kan begrijpen, evenals het feit dat er wordt gejaagd vlak bij en rondom beschermde Natura 2000 gebieden. Jessica Smit stelt dat na de jacht regelmatig gewonde dieren worden aangetroffen. "Buurtbewoners proberen de dieren te vangen en als dat lukt worden ze overgedragen aan de dierenambulance of naar een opvangcentrum gebracht. Aan de ene kant worden ganzen uit de lucht geschoten door jagers en aan de andere kant zijn opvangcentra bezig om gewonde dieren te verzorgen en uit te zetten in het wild. Dit snapt niemand."

Duurzame oplossing

In de provincie Zuid-Holland worden om de landbouwschade, door met name jaarrondganzen, te beperken, veel ganzen afgeschoten. Het gaat daarbij om zes soorten en om bastaarden, de zogenoemde soepganzen. In 2017 ging het daarbij om zo'n 76.000 ganzen. Animal Rights vindt dit onacceptabel en pleit voor een duurzame en diervriendelijke inrichting van ons landschap. Om te achterhalen wat er allemaal mis gaat op dit gebied, zullen de dierenactivisten een informatieverzoek indienen bij de provincie.

Tekst en beeld: Bert Verver

Provincie bepaalt beleid

De wettelijke basis voor het afschieten van de ganzen is vastgelegd in het beheerplan voor de ganzen voor de periode 2015-2020. Dit beheerplan is door de provincie, als verantwoordelijke overheid voor het faunabeheer, vastgesteld.

De provincie heeft geconcludeerd dat de ganzen de afgelopen tientallen jaren optimaal hebben geprofiteerd van de vele rijke graslanden als foerageergebied, afgewisseld met natuurgebieden die dienen als broedplaats en slaapplaats. De jaarrondganzen, die in tegenstelling tot de trekganzen het hele jaar door in Nederland verblijven, zijn de laatste jaren flink in aantal toegenomen tot circa 140.000 stuks.

In een brief aan alle gemeenten in Zuid-Holland van mei 2018 stellen Gedeputeerde Staten dat de balans tussen welzijn van de ganzenpopulatie en de belangen van mensen en de overige natuur is zoekgeraakt en dat er ongewenste effecten en risico's zijn voor schade aan landbouwgewassen, natuur, vliegverkeer en volksgezondheid (bevuiling van zwemwater).

De provincie concludeert dat is gebleken dat de beoogde reductie van 60-90% van de huidige populaties niet kan worden bereikt door diervriendelijke maatregelen als verjagen en het behandelen van eieren en dat afschot noodzakelijk is. Het gaat hierbij inderdaad om grote aantallen. De provincie noemt een getal van circa 80.000 dieren die geschoten worden en circa 50.000 eieren die worden bewerkt. Ondanks deze inzet concludeert de provincie dat er nog geen sprake is van een duidelijke afname.

Dat laatste wordt onderstreept door de cijfers van Bij12, de organisatie die de schade-uitkeringen voor haar rekening neemt. De totale ganzenschade in Zuid-Holland voor zowel de trekganzen als de jaarrondganzen bedroeg is in drie jaar tijd opgelopen van ruim 800.000 euro (in 2016) tot bijna 1,2 miljoen euro in 2018. Het grootste schadebedrag kwam in 2018 voor rekening van de Grauwe Gans met een bedrag van bijna 7 ton.

Gemeente: afschot van ganzen conform Jachtwet

Hoewel de provincie het faunabeleid bepaalt is de Faunabeheereenheid Zuid-Holland verantwoordelijk voor de juiste toepassing van de wet- en regelgeving als er vergunningen of ontheffingen worden gevraagd voor diersoorten die op welke manier dan ook overlast veroorzaken. De Faunabeheereenheid, waarin vertegenwoordigers van de landbouw, natuurbescherming en dierenbescherming zitting hebben, coördineert het uitvoerende gedeelte en zorgt ervoor dat aanvragen voor vergunningen en ontheffingen op een correcte manier worden verstrekt. Ook dat de kaders waaronder afschot mag plaatsvinden, juist worden geformuleerd. Ook worden de verplicht aangeleverde (afschot)gegevens door deze uitvoerende instantie verzameld. De handhaving op het juiste gebruik wordt gedaan door de Dienst Handhaving van de provincie.

Op regionaal niveau zorgt de Wild Beheer Eenheid voor de coördinatie van de schadebestrijding. Uiteraard hebben wij de WBE Reeuwijk en Omstreken om een reactie gevraagd, maar na enige dagen bedenktijd liet de WBE weten dat men het te kort dag vond om te reageren op dit complexe onderwerp en verwees naar de raadsinformatiebrief die door het college van burgemeester en wethouders afgelopen maandag naar de raad is verstuurd. Het college onderschrijft in die brief dat het afschot van de ganzen conform de Jachtwet is toegestaan, maar geeft ook aan dat de politie onderzoekt wie vier dode ganzen bewust op de locatie nabij een woning in het plassengebied heeft neergelegd.

Veehouder Anton de Wit ziet alleen nog toename van de schade.

De Reeuwijkse veehouder Anton de Wit helpt collega veehouders met het indienen van de formulieren voor de vergoeding van de schade die zij leiden door de ganzenvraat, de vertrapping en de vervuiling die de jaarrondganzen veroorzaken in het grasland. Hij constateert dat er ondanks de intensieve inzet door afschot en het onklaar maken van eieren nog geen sprake is van een vermindering van de schade. In zijn ogen neemt die schade zelfs nog iets toe. "Afgelopen week ben ik zelf mee geweest met het zoeken van nesten op gronden van onder andere Rijkswaterstaat en de gemeente en daarbij hebben wij tientallen nesten aangetroffen. Dit voorjaar heb ik op dit moment al zo'n tien schademeldingen uit Reeuwijk en Driebruggen meer gekregen dan in 2018 om in te dienen bij de schade-uitkerende instantie." In de ogen van Anton zal het niet meevallen om de inrichting van het landschap zodanig te veranderen dat dat de schadeproblematiek zal oplossen. "De mensen hier waarderen het open weidelandschap en een andere inrichting zal erg moeilijk zijn. In de Hoeksewaard is gebleken dat verjagen ook geen oplossing biedt. Je verplaatst het probleem en bovendien waren er onvoldoende vrijwilligers beschikbaar om de verjaagacties uit te voeren." De Reeuwijkse veehouder neemt overigens wel afstand van zaken als het neerleggen door jagers van dode ganzen voor de woningen van tegenstanders. "Als dat zo is, is dat geen goede zaak, zo moet je niet met elkaar omgaan."