Melkveehouder in de stikstofcrisis: ‘Ik kan alleen maar afwachten’

REEUWIJK - De nationale stikstofcrisis sleept zich voort en ook in Bodegraven-Reeuwijk merken agrariërs dat. Melkvee- en varkenshouder W. Olieman is een PAS-melder, een van de boeren die tussen wal en schip valt. Jaren heeft hij een vergunning gehad, maar die is ingetrokken. Nu zit hij klem. “Ik voel me weggezet als illegaal.”

door Key Tengeler

In de jaren 90 kreeg Olieman een vergunning voor zijn bedrijf. In de loop der jaren groeide de boerderij, tot hij in 2014 wilde uitbreiden. De gemeente ging akkoord, maar een rechter draaide deze beslissing terug. Rond die tijd werd het Programma Aanpak Stikstof opgetuigd, de PAS. Olieman kreeg het advies zich daar te melden. Voortaan viel hij onder het PAS. 

Tot de Raad van State in 2019 een streep door het programma zette. Sindsdien zwemt Olieman als ‘PAS-melder’ in het niets. “Het bedrijf is tot stilstand gekomen. Ik kan geen lening krijgen, want ik heb geen vergunning. Ik kan de overdracht naar mijn kinderen niet in gang zetten, want ik heb geen vergunning. Ik kan alleen maar afwachten.”

In het vizier

Maar dat was pas het begin voor Olieman, want Mobilisation for the Environment (MOB) was hem op het spoor. Deze groep wil de stikstofuitstoot zo snel mogelijk naar beneden krijgen en spant daarvoor rechtszaken aan om agrarische bedrijven boetes op te leggen als die zich niet aan hun vergunning houden. Oliemans vergunning is verdwenen met het PAS, dus hij is de pineut. “Ik heb al meerdere keren een handhavingsverzoek tegen me gehad en ben tegenwoordig regelmatig bij het Gerechtshof in Den Haag te vinden. Ik heb de pech dat ik al in het vizier was door die eerdere rechtszaak,” verzucht hij. “Dit terwijl de overheid beaamt dat wij te goeder trouw gehandeld hebben.”

De provincie Zuid-Holland is uiteindelijk degene die de boete moet opleggen. Daar proberen ze dat zo lang mogelijk uit te stellen, in afwachting van nieuwe stikstofregels van de rijksoverheid. “Maar vroeg of laat zullen ze moeten handhaven en krijg ik een boete,” vreest Olieman. “Gisteren kreeg ik nog een mail van de provincie, er komt weer wat aan.”

Op zoek naar stikstofruimte

Om een nieuwe vergunning te krijgen heeft Olieman stikstofruimte nodig. Op dit moment zijn daar twee manieren voor: intern en extern salderen. Extern salderen wil zeggen dat je andere stikstof uitstotende bedrijven opkoopt en zelf die stikstofruimte inneemt, zoals Schiphol en de bouw hebben gedaan. Maar dat is voor een individuele boer geen optie. 

Intern salderen betekent minder uitstoten door bedrijfsprocessen aan te passen. Zo heeft Olieman een ecovloer neergelegd die tot 50 procent reductie moet opleveren. “Die saldering houdt alleen geen stand bij de rechter. Een robot moet regelmatig de stront wegschuiven om de reductie te halen, maar ik kan niet bewijzen dat ik dat netjes doe. Dus telt het niet.”

Niet uit te leggen

Olieman blijft lang kalm, maar in de loop van het gesprek komt toch de frustratie naar boven. “Wij worden als illegaal weggezet. 25 jaar geleden ging men uit van mogelijkheden en ging het goed, nu kan niks meer en is het nog niet goed. We hebben zo hard ons best gedaan met allerlei technieken en innovaties en toch krijgen we de schuld. Het doet veel met ons gezin, het is heel frustrerend.”

Voor zover Olieman weet, is hij de enige PAS-melder in de provincie met handhavingsverzoeken tegen zich. “Ik ken een paar anderen in de omgeving, maar die hebben veel minder stikstofruimte nodig.” In 2025 zouden alle PAS-melders moeten zijn gelegaliseerd, maar Olieman moet het nog zien. “Ik begrijp het gewoon niet,” zegt hij verbeten. “De Tweede Kamer zit vol geleerde mensen die samen dat PAS in elkaar hebben geknutseld. En een paar jaar later vindt de rechter het toch niet goed. Dat is toch niet uit te leggen? De overheid heeft dit probleem gecreëerd, maar blijft in gebreke als het om de oplossing gaat.”