‘Ook die laatste 15 procent restafval gaan we aanvallen’

BODEGRAVEN - RetourMatras is genomineerd voor de Ondernemersprijs midden-holland. Niet zo gek, want in de afgelopen drie jaar groeide de omzet telkens met meer dan 50 procent. Vanuit het hoofdkantoor in Bodegraven (hiervoor in Nieuwerbrug) sturen Nanne Fioole en Chico van Hemert vier fabrieken in Nederland aan om matrassen te recyclen en de verkregen grondstoffen te verwerken.

door Key Tengeler

Nanne zit al 37 jaar in allerlei verschillende recyclingstromen. Tot zijn oog viel op de matrassen: door hun grote volume en lage gewicht, waren ze niet aantrekkelijk voor de afvalwereld: die rekent per kilo. Nanne zag maar één manier om daar een rendabel business model voor te maken: “Andere matrasverwerkers werkten allemaal met de hand. Dat kost veel tijd en geld. Wij hebben vanaf het begin ingezet op automatisering.”

Het begon met een simpele machine - “De eerste auto was ook niet meer dan vier wielen, een frame en een stuur” - om inmiddels bij versie 13 te zijn aangekomen. Chico: “Het is zo’n niche, we moeten alles zelf uitvinden. Maar het zorgt dat we lage productiekosten hebben. In een hele fabriekshal hebben we maar acht man lopen.”

Niet alleen recyclen, ook verwerken

In het begin verkocht RetourMatras de grondstoffen uit de matrassen, maar al snel werd nagedacht om zelf met de grondstoffen aan de slag te gaan. Dat mes sneed namelijk aan meerdere kanten. Nanne: “Een aantal jaar geleden haalden mensen hun neus op voor tweedehands materiaal. Ze zagen gerecyclede grondstoffen nog vooral als afval.” Chico vult hem aan: “Er hing een sfeer omheen dat niemand het wilde hebben - en dan zat je met je spullen. Door zelf het matrasfoam te verwerken tot ondervloer of isolatiemateriaal werden we minder afhankelijk van afnemers. Bovendien is een korte keten goed voor het milieu!”

De materialen

Hoe gaat RetourMatras te werk? Eerst wordt het tijk van het matras gesneden. De vezels van het textiel worden uit elkaar gehaald door een samenwerkingspartner in Marokko en verwerkt tot vilt. In de toekomst hopen Nanne en Chico ook hoogwaardiger textiel te kunnen maken. “De eerste proeven lopen!” 

Vervolgens worden de stalen veren verwijderd; die gaan naar de metaalindustrie. Pocketveren worden ter plekke ontdaan van de stoffen pocket in een speciaal ontwikkelde shredder. Ongeveer de helft van het matras blijft achter: het foam. Als dat latex is, verkoopt RetourMatras het aan de meubelindustrie, die er vulling van maakt. Als het polyurethaanfoam is, snijdt het bedrijf het in vlokken, die met lijm worden samengeperst tot ‘bonded foam’. Dat is bijvoorbeeld geschikt als ondervloer of isolatiemateriaal. Chico: “De volgende ontwikkeling is het terugbrengen van het foam tot de aardolie waar het van gemaakt is. Daarmee zou je enorm veel kunnen doen! Het liefst zien we natuurlijk dat het weer wordt gebruikt voor nieuw matrasfoam. Dan is de cirkel rond.” Ongeveer 15 procent kan niet worden gerecycled. “Maar,” zegt Nanne, “die gaan we aanvallen.”

Momentum

Terugblikkend was de grootste uitdaging om voldoende aanvoer van droge matrassen te krijgen. Na 10 jaar van gesprekken werd het droog inzamelen van matrassen in 2018 eindelijk verplicht. “Het was de hele tijd een de-kip-of-het-eiverhaal,” zegt Chico. “Matrassen werden niet netjes ingezameld omdat de verwerkingscapaciteit er niet was en er werd niet geïnvesteerd in de capaciteit omdat er niet netjes werd ingezameld.” 

Sinds de verplichting is RetourMatras booming. In 2019 en 2020 investeerden IKEA, Renewi en Ikano Industry in het bedrijf, waarmee de capaciteit kon worden uitgebreid naar 1,5 miljoen matrassen, 70 procent van de markt en twee Arena’s vol.

En de groei zet door. Eind 2021 sloot RetourMatras een monsterdeal met een vloerbedekkingsgigant, waarvoor de productie van bonded foam wordt verachtvoudigd. En volgend jaar klinkt het startschot voor de bouw van de eerste fabriek in het buitenland. Chico: “Er wordt al lang met interesse naar ons gekeken, maar nu willen overheden ook de moeite nemen om matrassen droog in te zamelen. We hebben momentum.”

Sociaal ondernemen
Naast duurzaam en succesvol onderneemt RetourMatras ook met oog voor de maatschappij. Ongeveer een vijfde van de 65 medewerkers heeft een afstand tot de arbeidsmarkt. En arbeidsmigranten die een jaar hebben gewerkt via een uitzendbureau, biedt het bedrijf een vast contract aan.

Bedrijven met een WOW-factor
Soms sta je perplex wat voor bijzondere bedrijven onze gemeente rijk is. Ze hebben een uniek product, enorme impact of buitengewoon verhaal - en zitten gewoon om de hoek! In deze rubriek zoeken we die bedrijven op. Ken jij ook een bedrijf met deze wow-factor of heb jij zelf dat bijzondere verhaal? Stuur dan een e-mail naar redactie@kijkopbr.nl.