Wespen: een nijver volkje van uitgehongerde plaaggeesten

DE MEIJE - Het is weer de tijd van het jaar dat we geplaagd worden door wespen. Peter Kerkvliet van Loonspuitbedrijf Kerkvliet BV uit Bodegraven weet vrijwel alles van deze insecten. Luisterend naar zijn verhaal krijg je een andere kijk op deze irritante plaaggeesten. Ze blijken een geolied systeem te hebben van werksters, verkenners en koeriers met aan het hoofd een koningin.

Wespennesten zitten meestal in schoorstenen, spouwmuren of onder daken, maar er zijn ook nesten in de grond of bungelend aan een boom of struik. Per vierkante kilometer zijn er zo’n zeshonderd nesten met elk hun eigen territorium. Een nest heeft één koningin die één jaar leeft. In dat jaar legt ze zo’n twee- tot vijfduizend eitjes. Die taak is overigens alleen aan haar weggelegd. Haar werksters (die uit de eerste larven komen) zorgen voor de larven. De verkenners gaan op zoek naar insecten, het voedsel voor de larven. Het is aan de koeriers om die insecten naar het nest te brengen, maar wel alleen naar die van het eigen volk; er wordt onderling niet gedeeld! Per wespennest wordt er per seizoen zo’n vijf ton aan insecten geconsumeerd door de larven, wat neerkomt op zo’n vijf kilo per larf. In de uitwerpselen van de larven zitten zoetstoffen waar de uitgegroeide wespen weer van leven.

Volgroeid

Op een bepaald moment is het nest volgroeid en legt de koningin haar laatste eitjes, die uitgroeien tot koninginnen waarvan er uiteindelijk twee in leven blijven. Na de overwintering beginnen ze elk aan de bouw van hun eigen nest. Alle andere wespen overleven niet.

Gedreven door honger

De koninginnen in een bepaald gebied stoppen allemaal tegelijkertijd met het leggen van eitjes. Zo komt er dus ook een moment waarop er geen zoete larvenontlasting meer is. Gedreven door honger zie je hele drommen bij wesp-eetgelegenheden als prullenbakken vol ijspapier en andere zoetigheden.

Wespenval

Uit onderzoek blijkt dat in geval van nood een wesp zich loodrecht 30 tot 40 cm naar beneden laat vallen. Een wespenval maakt sluw gebruik van dit principe, in combinatie met een zoete brei waar wespen (de verkenners) op afkomen. De verkenners seinen de koeriers van de familie in dat er lekkers te halen valt. Eén verkenner kan zo’n tien koeriers optrommelen. Zo komt uiteindelijk de hele wespenfamilie naar de wespenval. Eenmaal binnen, kunnen ze er niet zo makkelijk meer uit. In paniek maken ze gebruik van hun vluchtgedrag en laten zich loodrecht naar beneden vallen. Daarop vallen ze in de brij van zoetigheid en de kadavers van hun voorgangers.

Niet te dichtbij

Thuis hangen mensen van die wespenvangers met limonade op. Eigenlijk werkt dat averechts, omdat je de wespen zo lokt, terwijl je ze juist niet wilt hebben. Wat je ook beter niet kunt doen, is de gaten via welke de wespen naar hun nest gaan dicht maken. Wespen komen overal doorheen en vinden hoe dan ook een uitweg. Eenmaal binnen in een huis zijn ze lastiger te bestrijden. Het verwijderen van nesten in woonomgevingen gebeurt met een verdelgingsmiddel dat in het nest wordt gespoten.

Allergische reactie

Eens komt de wespensteek waarop je een allergische reactie krijgt. Bij de een gebeurt dat al bij de eerste steek, anderen kunnen er meer verdragen, dat is voor iedereen verschillend.

Tekst: Marlien van Leeuwen