Haptonomie; contact en voelen

BODEGRAVEN-REEUWIJK - Als je je eigen lichaam als een huis ziet, leven we veelal vanuit de zolderkamer. Daar zit ons hoofdkantoor. Maar stel nou dat je de ruimte neemt om je héle huis te bewonen, dat zou toch veel ruimer en behaaglijker zijn? Het is een metafoor die staat als een huis en de 'haptonomie' in één beeld duidelijk maakt.

De Bodegraafse Suzanne Schiereck en de Reeuwijkse Peggy Dijkstra-van Loon zijn beiden haptotherapeut en ze vertellen bevlogen over hun vak. Peggy: “Hoe fijn is het als je niet alleen op ‘zolder’ zit, maar ook vanuit je 'huiskamer’ kunt leven, met af en toe gordijntje dicht of juist wagenwijd open. En hoe is je tuin? Met andere woorden, hoe verhoud jij je ten opzichte van je omgeving? Hoe stel jij je grenzen - of misschien zelfs: stel je ze wel?"

Denken en voelen
Als je lekker in je vel zit, en dus knus in dat huis woont, is er niets aan de hand. Maar als je dat niet doet, kan het moeilijk zijn weer in contact te komen met jezelf. Je bent bijvoorbeeld overbelast, getraumatiseerd of hebt stemmingswisselingen, om maar een aantal factoren op te noemen. Je legt weer contact met je zelf door het gesprek aan te gaan, waarbij je jouw cognitieve vermogen (het denken, je verstand, je intellect) aanspreekt, maar ook door te voelen. Lichaam en geest zijn namelijk één.

Aan alle zintuiglijke ervaringen verbind je gevoelens. Denk maar aan de huid. Het is het grootste orgaan dat we hebben. Het is niet alleen je verpakking, je voelt er ook mee. Het is het eerste zintuig dat je als mens hebt ontwikkeld. De eerste herinneringen van je lichaam zijn dingen als wassen en knuffelen. Een knuffel is daarbij heerlijk, ijskoud water is naar. Zo koppel je gedurende je leven gevoelens aan zintuiglijke ervaringen. Suzanne: “Het lichaam heeft de ervaring van dat wat ooit gebeurd is een plekje gegeven. Een heftig trauma - zoals mishandeling, een auto-ongeluk, een gebroken gezin of seksueel misbruik - zit ook in je lichaam. Mensen kunnen soms niet in hun eigen lichaam terug, omdat het trauma dan weer wordt geactiveerd. Ze willen het liefst niets met hun eigen lichaam te maken hebben."

Drie elementen, net naar behoefte
Soms is het voldoende als iemands verhaal er tijdens de therapie uit kan. Dan is het bieden van een luisterend oor genoeg. Andere keren is een duobehandeling nodig, door de psychotherapeut en de haptotherapeut, om zowel lichaam als geest te helen. Het kan ook zijn dat iemand opnieuw moet leren voelen. Liggend op de behandeltafel legt Suzanne of Peggy haar hand op de rug van een patiënt en vraagt die met diens aandacht naar die hand te gaan, terug naar hun eigen huiskamer. Er zijn patiënten die daar ontzettend veel moeite mee hebben. Toch maakt het ervaren van die aanraking hen weer completer. Door de aandacht ontstaat er ruimte en krijgt de doorleefde beleving een andere dimensie, wordt het script als het ware opnieuw geschreven. Het mag er zijn. Dat voelt completer dan een deel van jezelf te ontkennen.

De veerkracht van jongeren
Peggy werkt ook op een MBO in Rotterdam. Peggy: "Jongeren kloppen bij mij aan om allerlei redenen. Soms gaat het om faalangst, een andere keer om traumatische ervaringen. Overigens hoeft niet alle trauma uitgediept te worden om iemand toch weer als ‘geheel’ de behandelkamer uit te laten gaan. Hoe veerkrachtig jongeren ook zijn, de rek is er bij sommigen uit als het om de coronamaatregelen gaat. Als bij angst- of depressieve klachten en een doorverwijzing naar de GGZ nodig is, moeten ze soms maanden wachten voor er plek is."

Positief en negatief
Het lichaam herbergt een schat aan ervaringen, zowel positieve als negatieve. Beiden zijn nodig om één geheel te maken van jouw knusse huis. Zo houd je het weerbaar en veerkrachtig. Negatieve ervaringen horen bij het leven. Zolang ze niet de overhand krijgen, is er niets aan de hand. Kijk voor meer informatie op www.parelhaptonomiegouda.nl of www.huisnaarhethart.nl.

Tekst en beeld: Marlien van Leeuwen