‘Koeien en weidevogels kunnen niet zonder elkaar’

REEUWIJK - Het boerenbedrijf van de familie Niesing bestaat dit jaar 75 jaar. En als het aan Tess Niesing ligt, komen er nog veel jaren bij. 5 jaar geleden stapte zij, op 21-jarige leeftijd, als derde generatie aan boord van dit familiebedrijf met een kloppend hart voor runderen en weidevogels.

door Elly de Knikker

Het boerenbedrijf van Niesing valt op, en dat is niet alleen omdat Tess de socialmediakanalen van het bedrijf actief bijhoudt. Het is een bewuste keuze om zo zichtbaar te zijn. Tess: “Wij willen graag laten zien hoe wij omgaan met de dieren en de natuur. Wie vragen heeft, is welkom op het erf. Dan vertellen we je over de 30 Wagyurunderen, de 95 melkkoeien, het paardenpension, over de vele weidevogels en het beheer van het land.”

Wat je op het erf niet zult zien, is de berg aan regels waar het huidige boerenbedrijf tegenwoordig aan moet voldoen. Wel zie je de passie voor ondernemen. “Al lang voordat ik in de maatschap met mijn vader stapte, wist ik dat ik het bedrijf wilde voortzetten. Dit is mijn passie. Onlangs zijn ook mijn vriend en mijn moeder toegetreden tot de maatschap. Het bedrijf is nu van ons vieren.”

Koeien en weidevogels

Wat de familie Niesing typeert, is de nuchtere kijk op ondernemen en de vanzelfsprekendheid waarmee dit gepaard gaat met goed natuurbeheer. Tess vertelt dat zij sinds vorig jaar officieel ‘natuurinclusief’ zijn. Het weideland van de familie Niesing is er niet alleen voor de koeien, maar ook voor de weidevogels. “Koeien en weidevogels kunnen niet zonder elkaar. Koeienmest op het land zorgt voor insecten en dat is voedsel voor de kuikens. Zodra ze uit het ei komen, zijn de vogels namelijk volledig op zichzelf aangewezen om voor hun eten te zorgen. De piepjonge vogels maken dankbaar gebruik van de koeienflatsen die in het weiland liggen.” 

100 jaar oud grasland

“Onze percelen in Reeuwijk bestaan uit 100 jaar oud grasland. Waar boeren tegenwoordig louter engels raaigras zaaien, bestaat ons gras uit verschillende soorten. Wij zaaien niet telkens opnieuw alles in, zoals sommigen doen. We herstellen alleen de kale plekken.” Die plekken kunnen overigens best fors zijn, vertelt Tess. “Twee jaar terug hebben ganzen in een korte tijd een hoeveelheid gegraasd waar 22 koeien een jaar lang van hadden kunnen eten.” 

Het land wordt bewust in gedeelten gemaaid, zo is er altijd een stuk land waar de vogels zich kunnen voeden. Het in kleine delen maaien is ongebruikelijk in het reguliere boerenbedrijf. “Het vergt een gestructureerde organisatie, en het is duurder, want je moet de loonwerker met zijn machines meerdere keren laten komen. Maar het levert positieve resultaten op voor weidevogels en biodiversiteit. Dit is zoals wij het al jaren doen en ik zou het niet anders willen.” 

Staatsbosbeheer

Door hun bijzondere manier van boeren klopte Staatsbosheer in 2018 aan bij de familie Niesing met de vraag of zij de weilanden in de polder Bloemendaal (tussen Gouda en Waddinxveen) voor hen wilden beheren. Staatsbosbeheer wilde op de 30 ha in die polder een duurzamer beheer toepassen. De familie Niesing heeft toen een beheerplan geschreven, met als doel de ideale omstandigheden te creëren voor de weidevogels. “Het weiden van koeien kon in dit plan natuurlijk niet ontbreken. Zo ontstond het idee om wagyurunderen te gaan houden. Deze zachtaardige dieren kunnen zich onder alle omstandigheden goed redden en passen daardoor goed in het beheerplan.” Dus startte het familiebedrijf als eerste in Zuid-Holland met de wagyu’s. Ze kochten vijf wagyukoeien, waarvan er drie op dat moment drachtig waren. De kudde groeide op natuurlijke wijze uit tot tientallen dieren. 

Perfecte kringloop

Het weiden van wagyurunderen in polder Bloemendaal blijkt een perfecte keuze. Het beheerplan voor deze weilanden schreef de familie Niesing zelf. “Hier kan een perfecte kringloop worden gecreëerd,” legt Tess uit. “Voor het broedseizoen start, wordt een aantal koeien van de stal naar de polder gebracht om alvast te grazen, zodat het wat kaler wordt. De kudde volgt later. Doordat we weinig runderen op een hectare weiden, is het gevaar dat ze de nesten vertrappen niet groot. Als het nodig is, verplaatsen we de runderen naar een ander perceel.” 

Met de inzet van plasdraspompen blijft het plaatselijk waterpeil hoog. Hierdoor kunnen de kuikens makkelijk met hun snavel het voedsel uit de bodem pikken. “Het gras staat inmiddels vol met kruiden; uitermate geschikt voor de bijzondere wagyu’s. We gebruiken geen bestrijdingsmiddelen én we maaien pas als de vogels vliegensvlug zijn, ná 15 juni.”

Ruige mest

Het gras dat van het land komt, wordt gebruikt als voer in de winter. De wagyu’s krijgen het kruidenrijke hooi in de nieuw gebouwde potstal op de Reeuwijkse locatie. De mest die de dieren produceren, wordt vervolgens als ‘ruige mest’ uitgereden op het land in de polder Bloemendaal. Ruige mest is mest vermengd met stro, er zit dus veel organische stof in. Het uitstrooien van deze mest is essentieel voor de kringloop. “De cirkel is rond. De mest zorgt ervoor dat er zoveel insecten zijn en dat de weidevogels kunnen eten. Wij zien een enorme toename van het aantal weidevogels in dit gebied.”

Exclusief vlees

Tess vindt het fijn dat ze van begin tot eind alle touwtjes in handen heeft. Van kalf tot volwassen koe. De wagyurunderen die bestemd zijn voor het vlees, worden 3 tot 3,5 jaar oud bij de familie Niesing. Daarna worden ze bij slager Van Meurs geslacht. De verkoop doet de familie zelf vanuit de winkel op het erf. “Het is exclusief vlees met een intense smaak. Onze klanten zijn mensen die er bewust voor komen. Ze eten liever minder vlees, maar dan wel goed vlees. Ook vinden ze het fijn om te weten dat ze vlees eten van dieren die een mooi leven hebben gehad. En dat hebben ze hier zeker!”