De twee nieuwe, visvriendelijke vijzels bij gemaal 'Net op Tijd'
De twee nieuwe, visvriendelijke vijzels bij gemaal 'Net op Tijd' Foto: Wim de Boevère

Gerenoveerde gemalen en stuwen krijgen vispassage

Algemeen

Bodegraven-Reeuwijk - Waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft een aantal waterbouwkundige projecten in uitvoering waarbij moderne vispassages worden aangelegd. Dit zijn innovatieve constructies in het water die ervoor zorgen dat vissen barrières als gemalen of stuwen kunnen passeren. Projectleider René Zwolsman: "Er wordt bij dit soort renovatieprojecten steevast gekeken of we tegelijkertijd de vismigratie kunnen verbeteren."

Bij de twee te renoveren gemalen, gemaal Westeinde van Waarder en gemaal Meijepolder, wordt een vispassage aangelegd. Eerder dit jaar zijn naast de opgeknapte stuwen Weijland en De Bree bij Nieuwerbrug al vispassages aangelegd. Gemaal Westeinde van Waarder, in de volksmond ook wel Gemaal 'Net op Tijd' genoemd, wordt momenteel gerenoveerd. Het gemaal bemaalt de achterliggende polder, waarbij het water wordt afgevoerd via de Dubbele Wiericke. Het gemaal is in 1967 in gebruik gesteld en bestaat uit twee vijzels met een totale capaciteit van 100 kuub water per minuut. De besturingsinstallatie werkt automatisch en is aangesloten op het centrale communicatie- en besturingssysteem van het waterschap.

Gebouw en installaties

René Zwolsman: "Normaliter wordt eens in de 25 à 30 jaar groot onderhoud aan dit soort gemalen gepleegd, waarbij de installatietechniek wordt vervangen. We willen bedrijfszekerheid bij gemalen, zodat bij zware regenval het water snel uit de polders wordt gepompt en er minder kans op natte voeten is. Begin jaren 90 is dit gemaal in Waarder al eens grondig gerenoveerd en enkele weken geleden zijn we begonnen aan een nieuwe renovatieronde. Op diverse plekken wordt de betonconstructie hersteld en/of aangepast en voorzien van een coating. De volledige elektrische installatie wordt vernieuwd, de terugslagkleppen worden vervangen en de grofvuilroosterreiniger wordt gereviseerd. Het gebouw zelf wordt voorzien van nieuwe kozijnen met dubbel glas, dakbedekking en tevens zonnepanelen. Er komen ook twee nieuwe visvriendelijke vijzels. Daarnaast worden het hekwerk en de toegangspoort van het gemaal vervangen en het terrein opnieuw ingericht."

"Mogelijk hadden de oude vijzels ook opgeknapt kunnen worden, maar de aannemer zette tijdelijk twee noodpompen in voor de waterafvoer en bij renovatie van de vijzels hadden die veel langere tijd dienst moeten doen. Weliswaar werkten de noodpompen afzonderlijk van elkaar, zodat bij storing altijd één pomp dienst kon doen, maar uit oogpunt van kosten, tijdsbestek en milieu is gekozen voor vervanging van de vijzels door visvriendelijkere exemplaren. Deze zijn afgelopen weken op hun plek gelegd en vorige week snel weer in bedrijf gesteld."

Lokstroom voor vissen

Aansluitend wordt ten noorden van het gemaal begonnen met de aanleg van een vispassage, die de vismigratie tussen de polder en het boezempeil in twee richtingen mogelijk maakt. Zwolsman: "Dergelijk vispassages zie je overal verschijnen, mede in het licht van Europese wetgeving en EU/POP3 subsidies die beschikbaar zijn. Er wordt daarbij eerst onderzocht of het op die plek een toegevoegde waarde heeft en technisch uitvoerbaar is. In Waarder komt een bijzondere vispassage waarbij een aparte pomp een 'lokstroom voor de vissen' opwekt. De zonnepanelen op het gemaal zorgen voor de stroom voor deze pomp, zodat deze vispassage ook nog eens energieneutraal is. Ook dat maakt deze voorziening bijzonder."

Tot begin maart wordt er gewerkt aan de renovatie van Gemaal 'Net op Tijd' door Aannemings- en Installatiebedrijf Kwakernaak uit Groot-Ammers. Dan kan het gemaal weer pakweg dertig jaar mee, mede gelet op de lengte van de vijzels en de toekomstige maaivelddaling.

Meijepolder

Begin volgend jaar wordt ook het gemaal Meijepolder aan de Noordzijde 142 in Bodegraven gerenoveerd. Dit gemaal bemaalt de Meijepolder met een oppervlakte van circa 1500 ha. Het gemaal is in 1995 gebouwd en bestaat uit twee verticale schroefpompen met een totale capaciteit van circa 140 kuub water per min. De capaciteit van het gemaal moet worden vergroot en het gemaal moet visvriendelijk worden gemaakt. Na de renovatie zal het gemaal weer probleemloos functioneren en de waterbeheerstaak goed moeten vervullen. De werkzaamheden op locatie starten in januari 2019 en duren tot september 2019.

Tekst: Paul Engels

Beeld: Wim de Boevère

De twee nieuwe vijzelmotoren met hun reductiekasten

Advertentie

Categorieën